Een integrale aanpak voor de rookvrije generatie

Preventie gaat er in de kern om dat mensen gezond en gelukkig kunnen zijn. GGD GHOR Nederland en de 25 regionale GGD’en zetten zich hiervoor in. Backx: “In de zorgwereld is veel aandacht voor ziekte, maar wij richten ons vooral op gezondheid. We willen graag dat er meer aandacht is voor preventie, zoals op het gebied van roken, overgewicht, alcohol en depressies. Natuurlijk kunnen daarmee de kosten van de zorg worden teruggedrongen, maar het gaat ons nog veel meer om de gezondheid van mensen. Er is niks mooier dan kunnen voorkomen dat mensen onnodig ziek worden!
Roken heeft altijd een negatief effect op de gezondheid. Sterker nog, het is de grootste veroorzaker van gezondheidsproblemen. Als je kunt voorkomen dat kinderen gaan roken biedt dat voor hun verdere leven zoveel meer kansen en zoveel minder ziektelast.”

Integrale aanpak

In Nederland roken we gemiddeld veel. Daarbij zijn er grote gezondheidsverschillen. Vooral mensen met een lager inkomen hebben vaak een minder goede gezondheid en roken meer. Backx: “In ons land geloven we erg in leefstijlinterventie: niet roken en drinken, gezonde voeding en beweging. Maar deze interventies werken niet voor iedereen. Je zult maar tal van andere problemen hebben, zoals schulden of werkloosheid. Dan kan dat de boventoon voeren. Dat maakt een integrale aanpak zo belangrijk. We moeten hiervoor coalities vormen waarin verschillende expertises samenwerken. We zien steeds meer voorbeelden waarbij dat lukt en het ook daadwerkelijk iets oplevert. Maar het is echt een uitdaging.”

Preventieakkoord en de lokale overheden

Dit kabinet heeft een Nationaal Preventieakkoord in het regeerakkoord opgenomen, met roken als één van de speerpunten. Dat is mooi. Maar hoe zit het lokaal? Backx: “Een aantal jaar geleden leefde lokaal het idee dat roken een thema was voor het Rijk en dat lokaal rookbeleid te ingewikkeld was. Dat is gelukkig voorbij. Ik zie veel voorbeelden van lokale overheden die zelf iets aan het roken doen. Zo is het aantal gemeenten en GGD’en dat meedoet met Stoptober enorm gegroeid, zien we projecten op het gebied van jeugd en onderwijs en zijn GGD’en actief aan de slag. De Rookvrije Generatie is hierin een sterk boegbeeld. Het is een positieve insteek die heel erg aanspreekt. ”

Hoe helpen jullie GGD’en om met het onderwerp roken aan de slag te gaan?

Backx zegt: “We zien dat veel GGD’en hiermee bezig zijn. GGD’en hebben bijzondere aandacht voor de gezondheid van de jeugd, dus de koppeling met de Rookvrije Generatie is een logische. Er is veel samenwerking en kennisuitwisseling tussen GGD’en onderling en met GGD GHOR Nederland. We delen best practices, maken gezamenlijk werkplannen en wisselen expertise en projecten uit. We willen bijvoorbeeld samen met GGD’en input geven voor de invulling van het Preventieakkoord. Belangrijk is verder dat GGD’en vanuit de gemeenten ruimte en budget voor dit thema krijgen. Dan kunnen ze zelf coalities aangaan in de regio.”

Pubers

Vanaf 2020 moeten alle schoolpleinen rookvrij zijn. Een goede maatregel, want de meeste rokers zijn als puber begonnen. Hoe bereiken jullie de jeugd om te voorkomen dat ze gaan roken? Backx: “Het vignet Gezonde School is een kwaliteitskeurmerk voor scholen die werken aan het verbeteren van de gezondheid van hun leerlingen. Steeds meer scholen willen dit predicaat hebben. Dat gaat om verschillende thema’s, waaronder het tegengaan van roken. Daarbij moeten we vooral ook jonge mensen zelf laten meedenken, naar ze luisteren en ze een rol geven. Dat kunnen we niet alleen, dat gaat samen met ouders, het onderwijs en jongerengroepen. Hoe moet je kinderen verleiden om niet te gaan roken? Dat moeten kinderen zelf vertellen. Luister naar ze! We kennen mooie voorbeelden dat het zo werkt.”

Toekomstplannen

Backx: “Het Nationaal Preventieakkoord is een mooie stap. Daarnaast moeten landelijke maatregelen lokaal landen. Ik zou heel graag willen dat roken ook lokaal één van de speerpunten is, om ervoor te zorgen dat roken steeds minder normaal wordt gevonden. We moeten kijken naar de omstandigheden waaronder je het beste roken kunt vermijden. Wat hebben mensen nodig? Zo is bijvoorbeeld bij accijnsverhoging aanvullend beleid nodig. Want het moet niet zo zijn dat mensen vervolgens minder geld uitgeven aan sporten of gezond eten om te kunnen blijven roken. Oog hebben voor dit “waterbedeffect” kan alleen met een lokale, integrale, benadering. Makkelijk gezegd en moeilijk gedaan.

Ook vind ik het belangrijk dat op het gebied van preventie gewoon doelstellingen kunnen worden afgesproken. Dan wordt zichtbaar wat we met elkaar willen bereiken en kunnen we elkaar daar aan houden.

Tips

Organisaties die zich voor de Rookvrije Generatie willen gaan inzetten raadt Backx aan om:

• Vooral zelf aan de slag te gaan. Focus niet alleen op wat de overheid doet. Het gaat om de beweging die in de samenleving tot stand moet komen. Daar zijn we samen verantwoordelijk voor;
• Er niet van uit te gaan dat iedereen weet waar het over gaat. Dus laat je goede voorbeelden zien;
• Te vertellen wat je doelstelling is. Zodat iedereen weet waar je als organisatie naar streeft en dat dit niet vrijblijvend is.

Bron: Rookvrijegeneratie.nl