Onderzoeksrapport geluidshinder en slaapverstoring luchtvaart 2020

Met de Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2020 (GM V&O 2020) zijn voor het eerst zowel ervaren geluidshinder als slaapverstoring door vliegverkeer landelijk in kaart gebracht. Vooral in de omgeving rondom de grotere luchthavens komt veel ernstige geluidshinder en slaapverstoring door vliegverkeer voor.  

Het probleem is groot in de wijde omtrek van Amsterdam Airport Schiphol. En ook in gebieden in Zuid-Limburg en Noord-Brabant zijn er veel mensen die ernstige geluidshinder en slaapverstoring door vliegverkeer ervaren. Uitgaande van het landelijk gemiddelde nam ernstige geluidshinder door vliegverkeer tussen 2016 en 2020 toe van 3,1% naar 3,7% onder 18-64 jarigen. Voor slaapverstoring is landelijk nog geen trend beschikbaar, omdat het in 2020 voor het eerst is gemeten.  

Advies reductie geluidshinder

Ernstige geluidhinder en slaapverstoring hebben impact op de gezondheid. GGD GHOR Nederland vindt het van belang om gezondheidsrisico’s van omwonenden te verminderen door het verlagen van de blootstelling aan geluid van vliegverkeer richting de gezondheidskundige advieswaarden van de World Health Organisation (WHO). Dit rapport van de GGD’en laat zien dat er veel gebieden zijn waar meer geluidshinder en slaapverstoring wordt ervaren dan de gemiddelden horend bij de advieswaarden van de WHO. Ook in de (randen van de) nacht is het van belang om de blootstelling aan geluid te verminderen. Daarnaast adviseren GGD’en om bij (lokaal) omgevingsbeleid en de inrichting van de leefomgeving de omwonenden actief te betrekken en de ervaren geluidshinder en slaapverstoring serieus te nemen.

Het betrekken van de gezondheidsinformatie uit dit onderzoeksrapport draagt bij aan de ambitie om de luchtvaart in balans te houden met maatschappelijke belangen als veiligheid, duurzaamheid en leefbaarheid.

Op 26 augustus 2022 stuurde GGD GHOR Nederland de leden van de vaste commissies voor Infrastructuur en Waterstaat en Volksgezondheid, Welzijn en Sport een brief om de uitkomsten van het onderzoeksrapport en het advies van GGD GHOR Nederland nog eens extra onder de aandacht te brengen voor de komende debatten over luchtvaart en leefomgeving.

Onderzoek via Gezondheidsmonitor Volwassenen & Ouderen 2020

Dit onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Infrastructuur & Waterstaat en het ministerie van Defensie. Het beschrijft de ervaren geluidshinder en slaapverstoring door vliegverkeer per wijk, gemeenten en landelijk in vergelijking met andere geluidsbronnen en eerdere onderzoeken gevolgd door aanbevelingen voor toekomstige ontwikkelingen.  

Het onderzoeksrapport dient als input voor het landelijke en regionale beleid en maatregelen gericht op het verminderen van ervaren geluidshinder en slaapverstoring. Het RIVM heeft de uitkomsten van dit onderzoek gebruikt om haar rekenmodellen voor blootstellings-responsrelaties te verbeteren. De GGD’en gebruiken deze gegevens om in hun regio de overheidsinstanties goed te adviseren. Ook is dit bruikbare gezondheidsinformatie voor vliegvelden en luchtvaartmaatschappijen.    

Aan de Gezondheidsmonitor Volwassenen & Ouderen 2020 deden ruim een half miljoen mensen mee. Het onderzoek is afgenomen in het najaar van 2020 ten tijde van de coronapandemie en werd uitgevoerd door de 25 GGD’en, GGD GHOR Nederland, RIVM en CBS.  

De WHO beveelt sterk aan om geluidsniveaus van vliegverkeer te reduceren tot 45 dB Lden (over 24 uur) en 40 dB Lnight (tussen 23.00-07.00 uur). Bij genoemde advieswaarden blijkt gemiddeld 10% ernstige geluidshinder op te treden en 11% ernstige slaapverstoring.