Reactie GGD GHOR Nederland op rapport ‘Op Onze Gezondheid’ van de RVS

GGD GHOR Nederland is blij met het rapport Op Onze Gezondheid van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS). Het rapport is vandaag uitgereikt aan GGD GHOR Nederland-voorzitter André Rouvoet door de voorzitter van de RVS, Jet Bussemaker. We zijn blij met de aandacht die de RVS vraagt voor de publieke gezondheid en onderschrijven de noodzaak van versterking van de basis ervan. Dit is nodig om ervoor te zorgen dat inwoners van Nederland gezonder worden en gezond blijven.

Er zijn veel uitdagingen op dit gebied. De gezondheidsverschillen tussen mensen met meer en minder geld in Nederland nemen toe. Jongeren kampen steeds vaker met mentale problemen. Roken, alcohol, onvoldoende beweging en ongezonde voeding blijven belangrijke gezondheidsrisico’s. Om gezond te kunnen leven is een gezonde leefomgeving essentieel en lang niet iedereen woont in een gezonde leefomgeving. En tot slot: de zorg loopt vast.

André Rouvoet: “De uitdagingen op het gebied van gezondheid zijn groot. En, met preventie leveren we er een forse bijdrage aan dat mensen zich gezonder voelen. Dit kan er tegelijk aan bijdragen, dat de druk op de zorg vermindert. GGD’en, als onderdeel van de gemeenten, werken hier hard aan. En, de GGD’en werken samen in hun vereniging GGD GHOR Nederland, om preventie te versterken. Daar biedt dit rapport kansen voor, maar dan moeten we wel de daad bij het woord voegen.”|

In het rapport wordt gepleit voor meer en structurele financiering voor de publieke gezondheid, wettelijke verankering van gezondheidsdoelen en een breder gedeelde verantwoordelijkheid voor gezondheid. Wonen, werk, inkomen, schulden, onderwijs hebben een grote invloed op onze gezondheid, dus meer domeinen dan de zorg moeten zich verantwoordelijk voelen voor de gezondheid van mensen én ernaar handelen. GGD GHOR Nederland sluit zich van harte aan bij dit pleidooi.

Belangrijke punten uit het rapport voor GGD GHOR Nederland

Basis versterken

Expliciete gezondheidsdoelen zijn essentieel. Hiermee kunnen alle verschillende partijen binnen en buiten de gezondheidszorg beter en gerichter samen werken aan gezondheidsbevordering. Ook een landelijke normering, uitbreiding van de nodige veldnormen en versterking van de GGD’en, dragen bij aan een stevig fundament voor werken aan gezondheid.

Health in and for all Policies

Allerlei (beleids)keuzes zijn weliswaar niet bedoeld om gezondheid te beïnvloeden, maar hebben toch invloed erop. Het laten meewegen van de gevolgen van beleid op gezondheid biedt kansen. Health in and for all policies is een belangrijke ontwikkeling, die zowel internationaal als nationaal, veel aandacht besteedt aan kruisbestuiving tussen verschillende terreinen, thema’s en beleidskaders met als doel om gezondheid als rode draad te verankeren. Om Health in and for all Policies daadwerkelijk van de grond te krijgen, is samenwerking tussen de verschillende ministeries essentieel. Samenwerking tussen de verschillende sectoren is nodig om tot actie te komen. De GGD’en werken hier graag aan mee.

Meer en structurele financiering

Er wordt veel verwacht van preventie. In 2019 was er echter slechts 2,8 miljard beschikbaar voor publieke gezondheidszorg terwijl er 97 miljard werd uitgegeven aan de zorg. Dit betekent dat er extra en structurele investeringen moeten worden gedaan in de GGD’en om te werken aan gezondheid en zeker om kwetsbare groepen te bereiken. In het bijzonder is GGD GHOR Nederland blij met de aanbeveling uit het rapport om substantieel meer budget vrij te maken voor de publieke gezondheid. De RVS heeft al eerder gepleit om 2% van de begroting van het ministerie van VWS aan te wenden voor de aanpak van gezondheidsverschillen. In het verlengde hiervan zegt zij nu een substantieel deel daarvan te willen gebruiken als startbudget voor versterking van de publieke gezondheid. Het is nodig om de kennisinfrastructuur te versterken en de samenwerking tussen kennisinstituten te verbeteren. Toewerken naar een landelijke kennisagenda, is belangrijk om onze gezondheidskennis verder te brengen. GGD’en worden gewaardeerd om de expertise over doelgroepen en preventie en ook als goede procesbegeleider en soms uitvoerder. Dit vraagt om extra investeringen.

Inzet van een regeringscommissaris

Een regeringscommissaris op preventie kan de brede inzet op gezondheid verbeteren. Maar dat kan de commissaris niet alleen op landelijk niveau bereiken. Daarvoor is een goede betrokkenheid van de regio’s belangrijk. De 25 GGD’en kunnen daar goed bij aanjagen en faciliteren.

Ontwikkelpunten én waar hebben we elkaar nodig?

Om de gezondheid van alle mensen in Nederland, en met name degene met een achterstand, tot een hoger niveau te tillen is uitbreiding van de wettelijke basis voor preventie nodig. Dit kan niet alleen in de Wpg, maar ook in aanpalende wetgeving door spiegelbepalingen op te nemen in Zvw, Wlz, Wmo, Jeugdwet, Participatiewet, Omgevingswet.

Ten tweede is structurele financiering nodig, met bijdragen vanuit het Rijk en zorgverzekeraars. Ook akkoorden als IZA en GALA kunnen goed werken, mits er breder en dus meer op collectieve preventie en een integrale aanpak wordt ingezet. Dit betekent dus niet dat budgetten per programma’s zijn vastgesteld, want financiering voor lokale preventie-initiatieven is ook nodig.

Een derde punt is, dat Investeringen in een goede data-infrastructuur en wetenschappelijk onderzoek en innovatie nodig zijn. Het breder borgen van kennis van gezondheidsbevordering en preventie in opleidingen, deskundigheidsbevordering en in het curriculum van (zorg)professionals op het sociaal- en omgevingsdomein, is een belangrijk streven.