Als forensisch arts werk je mee aan het oplossen van een complexe puzzel

Als forensisch arts werk je mee aan het oplossen van een complexe puzzel

“Mijn eerste dag als forensisch arts kan ik me nog goed herinneren. Het was een warme dag die begon met een arrestant in het cellencomplex met ontwennings-verschijnselen van heroïne. Daarna volgden drie lijkschouwingen. De eerste lijkschouw was in een verpleeghuis, de volgende was bij iemand in een woonwagenkamp die waarschijnlijk een dag eerder was overleden en de dag eindigde in een tuin met een man die volledig onherkenbaar was. We moesten aan een metalen plaatje in zijn enkel vaststellen dat het om de bewoner ging. Hij had ooit een enkeloperatie gehad.”

Aan het woord is Michelle Nysten, forensisch arts bij GGD Zuid-Limburg. “In de auto van de man lag veel contant geld en in je hoofd maak je het plaatje dan compleet. Is hij vermoord? Ik vond het meteen hartstikke boeiend om te kijken wat de politie dan doet. De meest gekke dingen gebeuren in de werkelijkheid, dat heb ik inmiddels wel gezien.”

Hoe ben je in dit vak terecht gekomen?
“In 2010 ben ik afgestudeerd als arts. Daarna heb ik heel kort in de verslavingszorg gewerkt en ben ik als vrijwilliger in Brazilië gaan werken. Dat heb ik een half jaar gedaan. Terug in Nederland ben ik kort gaan werken in de psychiatrie, om vervolgens terug te gaan naar Brazilië. Ik heb daar vijf jaar gewerkt als een soort huisarts, ontmoette er mijn man en kreeg samen met hem ons eerste kind. In 2018 werd Brazilië te onveilig en kwamen we naar Nederland. Bij de GGD was een functie beschikbaar als forensisch arts. Ik kon een dagje meelopen en dat vond ik zo interessant dat ik vervolgens ben ingestroomd in de opleiding.”

Hoe heb je de opleiding tot forensisch arts ervaren?
“In januari 2019 ben ik begonnen met de opleiding voor arts Forensische Geneeskunde en in mei 2021 heb ik deze afgerond. Een keer per week had ik tijdens mijn opleidingsperiode een opleidingsdag bij de NSPOH in Utrecht. De overige vier dagen werkte ik op een locatie naar mijn voorkeur: GGD Zuid-Limburg. Die opleidingscombinatie van leren en werken is me heel goed bevallen. Tijdens de opleidingsdagen kun je sparren met collega-studenten en situaties delen uit de praktijk. Je maakt soms toch heftige dingen mee. Tijdens mijn stage bij Veilig Thuis, ontdekte ik hoe belangrijk de letselrapportages van een forensisch arts kunnen zijn, bijvoorbeeld in het geval van kindermishandeling. Je legt de feiten vast en levert daarmee een wezenlijke bijdrage.”

Waarmee houd je je als forensisch arts bezig?
“Mijn taken als forensisch arts zijn heel divers. De belangrijkste aandachtsgebieden binnen Forensische Geneeskunde zijn de forensisch medische expertise, arrestantenzorg en lijkschouw. Tot de forensisch medische expertise behoort onder andere het verzamelen van sporen en bewijsmateriaal in verschillende situaties. Het kan bijvoorbeeld gaan om het verzamelen van DNA bij slachtoffers en verdachten van zedendelicten. Ook stel ik letselrapportages op om duidelijkheid te geven over de aard, ernst en duiding van een lichamelijk letsel bij een misdrijf. Arrestantenzorg gaat over het leveren van medische zorg aan iemand die in hechtenis is genomen door de politie, bijvoorbeeld als een arrestant ziek is of onder invloed van drank of drugs. Met lijkschouw houd ik me bezig, als het vermoeden bestaat dat iemand een niet-natuurlijk dood is gestorven. Als forensisch arts onderzoek ik dan wat er aan de hand is en probeer ik de oorzaak te achterhalen.”

Wat vind je het mooiste aspect van je werk?
“Het mooie van mijn werk vind ik dat voor nabestaanden duidelijker kan worden wat er is gebeurd. Mijn onderzoek draagt bij aan het onderzoek van politie en justitie. Samen leggen we alle puzzelstukjes bij elkaar om te achterhalen wat er is gebeurd en of er sprake is van een misdrijf. Laatst was er een 26-jarige vrouw overleden onder verdachte omstandigheden en dan denk ik ’s avonds nog wel na over wat ik heb gezien. Je wilt niets over het hoofd zien.

Antwoorden geven voor nabestaanden, dat is een van de belangrijkste dingen van mijn werk. Een lijkschouw met de nabestaanden erbij is intens en heftig. Maar als je antwoorden kunt geven, zijn die momenten ook het meest bevredigend. Het is fijn als je onduidelijkheden kunt wegnemen. Ook kun je soms aangeven of iemand acuut is overleden. Dat is vaak fijn voor nabestaanden om te weten. Meestal voert de politie het gesprek met de nabestaanden, maar soms heb ik ook contact met hen. Je kunt dan hun pijn of zorgen enigszins wegnemen en dat is waarom je dokter bent geworden: om mensen te helpen.”

Wat maakt je werk interessant?
“Het leuke aan het werk vind ik de samenwerking met anderen. Om te helpen bij het zoeken naar recht. Met mijn sporenonderzoek kunnen politie en justitie goede beslissingen nemen. Als je met veel verschillende vakgebieden moet samenwerken, zoals politie, justitie en andere medisch professionals, kun je meekijken door hun ogen. Je leert veel van anderen. In de toekomst moet ik mogelijk ook in de rechtbank toelichting kunnen geven op mijn bevindingen. Daar krijg ik eerst aanvullende trainingen voor. Het lijkt me erg interessant.

Misdrijven vind ik vaktechnisch het meest interessant. Zaken met kinderen vind ik het meest heftig. Het is extra indrukwekkend als een jong iemand uit het leven wordt gegrepen. Ik heb zelf twee jonge kinderen. Zaken met kinderen zijn onderdeel van het vak, maar gelukkig komen die niet heel veel voor. Het is fijn dat je dan steun hebt van collega’s die meegaan naar de situatie of met wie je alles kunt nabespreken. De forensisch medische expertise voor kinderen is een tak van sport waarbij we als forensisch artsen steeds meer expertise krijgen.

We werken daarbij ook intensief samen met Veilig Thuis. Je kiest nooit partij. Het gaat om kijken en feitelijk beschrijven wat je ziet, om daarna feitelijke conclusies te trekken en die goed te onderbouwen.”

Wat maakt iemand geschikt voor dit werk?
“Voor dit werk moet je sterk in je schoenen staan en je bijvoorbeeld niet laten intimideren op het cellencomplex. Je moet je mannetje kunnen staan. Het is geen baan van acht tot vijf, misschien wel van vijf tot acht. Soms is het druk en dan moet je prioriteiten stellen. Het fijne van het werk vind ik het op pad zijn. Autorijden en overal naartoe gaan. Als ik met mooi weer onderzoek moet doen in een weiland, kan ik tijdens het wachten van de zon genieten. Geen dag is hetzelfde.

Je moet tegen onregelmatige diensten kunnen, want je bent ook geregeld in de nacht op pad. Dat maakt het werk afwisselend. Je kunt bij iemand thuis zijn en dan door moeten naar het ziekenhuis, het cellencomplex of een plaats delict in een bos. Jij mag op de plaats zijn waar het gebeurt. Je mag voorbij het lint en krijgt als eerste alle informatie. Je helpt mee aan het oplossen van een complexe puzzel.”

Ook aan de slag als forensisch arts? Solliciteer op een van onze 15 opleidingsplaatsen voor forensisch arts, mét baangarantie
Op 1 augustus is een nieuwe sollicitatieronde voor opleidingsplekken arts Forensische Geneeskunde gestart. Deze ronde loopt tot en met 7 september 2021. Kandidaten die nu solliciteren en aangenomen worden, starten in maart 2022 met de opleiding Forensische Geneeskunde. Na afronding van de opleiding kun je, dankzij de bijbehorende baangarantie, meteen bij een GGD of bij FARR aan de slag als forensisch arts. Klik hier voor meer informatie.