Imke van Moorselaar en zijn collega Judith Jonker hebben niet alleen dezelfde passie voor Amsterdam, maar ook de innerlijke drive om vanuit hun rol bij GGD Amsterdam hun stad nóg gezonder te maken. Imke: “Ik ben verknocht aan Amsterdam en lever graag een bijdrage aan een gezonde leefomgeving, met het pluspunt dat ik er zelf als bewoner ook van kan genieten.” Judith: “Onze focus ligt op de relatie tussen gezondheid en inrichting van de stad, waaronder de inspirerende Amsterdamse Gezondheidslogica.” Maar zo vanzelfsprekend is deze logica toch nog niet.
Wáárom zou elke stad eigenlijk een gezondheidslogica moeten hebben? Imke, adviseur Gezonde Leefomgeving en sinds 2012 werkzaam bij GGD Amsterdam, hoeft hier niet lang over na te denken: “Samenwerking tussen het sociale domein en fysieke domein binnen gemeenten is nog niet altijd vanzelfsprekend. Door als sociaal en fysiek domein meer samen te werken, elkaar te leren kennen en een gezamenlijke ambitie te hebben, kan er flinke gezondheidswinst worden geboekt. Het opstellen van een gezondheidslogica is een mooie manier om vorm te geven aan de samenwerking en te werken aan een gezonde stad.”
Judith werkt als projectmanager bij de gemeente Amsterdam en is sinds twee jaar ook actief bij de GGD op het project Gezond 020. Samen zijn ze nauw betrokken geweest bij de totstandkoming van de Amsterdamse Gezondheidslogica, een Amsterdams inspiratiedocument dat bestaat uit 12 principes om een gezonde stad teweeg te brengen. Elk principe heeft weer zijn eigen concrete bouwstenen. Het document ligt er, nu is het tijd voor de implementatie.
Judith: “Ik vind het belangrijk dat we leven in een stad waar je als bewoner wordt uitgenodigd om gezonde keuzes te maken. Door mijn werk stuit ik vaker op ongezondere aspecten van de stad, zoals mensen die roken op kindlocaties en het aanzienlijk aanbod van ongezond voedsel. Ook zetten we ons vanuit de GGD extra in voor mensen met een laag sociaaleconomische status, omdat het juist voor die groep belangrijk is dat de gezonde keuze makkelijk gemaakt wordt. Dit sluit aan op onze ambitie om de gezondheidsverschillen in de stad te verkleinen.”
Enthousiast gaat Judith in op het ontstaan van de gezondheidslogica: “In 2016 is de Amsterdamse Beweeglogica vastgesteld, dit ging puur over het ruimte maken voor bewegen, sporten en spelen in de stad. Maar gezondheid gaat niet alleen over bewegen. Dáárom is er nu ook een gezondheidslogica. Door onder andere de GGD Gezondheidsmonitor te benutten, hebben Imke en ik samen met andere leden uit de kerngroep gekeken naar thema’s waarop de stad Amsterdam beter kan scoren. Hieruit volgde bewegingsarmoede, ongezonde voedselomgeving, eenzaamheid, buitenmilieu en roken. En dan stel je elkaar de vraag: hoe valt winst te behalen in de fysieke leefomgeving, zodat bewoners echt worden gestimuleerd om een gezonde keuze te maken? Uiteindelijk gaat het erom dat stedenbouwkundigen onze adviezen mee kunnen nemen in hun ontwerp of bij gebiedsontwikkeling.”
Imke benadrukt: “De gezondheidslogica staat nu alleen nog op papier. Vanuit gezondheidsperspectief is het natuurlijk mooi wanneer deze logica wordt gezien als handboek waar je bij gebiedsontwikkeling aan zou moeten voldoen. Wij blijven ons hier de komende jaren voor inzetten. Onze taak om nu niet alleen de gezondheidslogica onder de aandacht te brengen, maar om zo vroeg mogelijk in het ontwerp- of ontwikkelproces de vijf thema’s mee te pakken.”
Imke vult aan: “Een van de oorzaken is de omgeving waarin we wonen. Wij zien als GGD de noodzaak om hier aandacht voor te vragen en men bewust te maken van het feit dat zowel de fysieke als sociale omgeving van grote invloed zijn.” Een tastbaar voorbeeld hiervan is het principe ‘Fietsers en voetgangers krijgen ruim baan’, dat mooi tot uiting komt bij de kade bij het Roeterseiland. Dit is nu een fijne plek met getrapte kades en groene heuveltjes aan het water. Te midden van de drukte van de Roetersstraten vinden studenten, buurtbewoners en werknemers hier hun rust tijdens een lunchwandeling en entertainment in de meest ontspannen vorm met bootjes die rustig door de grachten tuffen.
“Waar voorheen een gebiedsplan langs verschillende adviesteams ging en wij specifiek adviseerden over gezondheid, is dit stelsel sinds 1 september gewijzigd.”, zegt Judith en Imke reageert direct: “Dat is ook een reden waarom we dit onderwerp zo onder de aandacht blijven brengen, we zijn van een toetsmoment achteraf naar het creëren van meer betrokkenheid vooraf gegaan.”
Imke sluit af met: “In een ideale situatie benutten stedenbouwkundigen en ontwerpers het inspiratiedocument. En beginnen ze met ontwerpen vanuit het perspectief van een kind en een persoon met een handicap; zorg dat er voldoende speelruimte en groen is, het veilig is, je elkaar fijn op straat kunt ontmoeten, niet over stoepen struikelt of belemmering voelt door auto’s. Volgens mij kom je dan altijd uit op een stad die voor iedereen gezond en prettig is.”
Judith vult als laatst nog aan: “Het blijft uiteraard maatwerk, ook vanuit de Gezondheidslogica willen we aspecten aan Amsterdam als bestaande stad veranderen. Dan moeten we in ons advies rekening houden met wat er al is en per gebied kijken wat het meest nodig is en wat de meeste kans heeft om een goede verandering voor gezondheid teweeg te brengen.”
Meer lezen over de Amsterdamse Gezondheidslogica? Neem een kijkje op http://www.amsterdam.nl/gezondestad voor alle informatie en mooie voorbeelden.
Op maandag 8 september 2025 heeft André Rouvoet, voorzitter van GGD GHOR Nederland, samen met andere zorg- en welzijnsorganisaties en de minister van Volksgezondheid, ...
Lees meer
Steeds meer speelplekken, sportvelden en OV-haltes zijn rookvrij. In 2025 heeft 37% van de gemeenten (bijna) alle speelplekken rookvrij gemaakt, een aanzienlijke stijging ten ...
Lees meer
GGD GHOR Nederland roept politieke partijen op om gezondheid prioriteit te geven in hun verkiezingsprogramma’s. Geef gezondheid een prominente plek onder ...
Lees meer
