Jongvolwassenen hebben ondersteuning nodig na coronaperiode

Van de 56 jongvolwassenen die deelnamen aan (groeps)interviews over hun mentale gezondheid gaf vrijwel iedereen aan dat zij zich op enig moment angstig, gestrest of eenzaam hebben gevoeld, en dat zij in meer of mindere mate psychische problemen hebben ervaren tijdens en na de coronaperiode. Hoewel de meeste jongvolwassenen intussen hun leven weer hebben opgepakt, kampt een deel van de jongvolwassenen nog met de gevolgen van de coronaperiode, en vindt het moeilijk om de draad weer op te pakken. De grootste verklaring ligt volgens hen in het gebrek aan sociale contacten gedurende een lange periode.

In het kwalitatieve onderzoek naar aanleiding van de Corona Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen 2022 vertelden jongvolwassenen tijdens (groeps)interviews waar zij tegenaan liepen en nog steeds lopen. De meeste jongvolwassenen vertelden moeite te hebben met meer eenzaamheid, meer depressieve of negatieve gevoelens, ontwikkelingsachterstanden, het ‘normaal’ en sociale druk. Deze thema’s worden verder toegelicht in het rapport. Naast het rapport zijn twee aanvullende factsheets ontwikkeld; een factsheet voor professionals en een factsheet voor jongvolwassenen.

Ondersteuning

Naast het vertellen over de problemen die de jongvolwassenen ervaarden tijdens en na de coronacrisis, gaven zij aan welke extra ondersteuning zij nodig hebben bij de terugkeer naar het ‘normale’ leven, bij het bevorderen van mentaal welzijn en bij het bevorderen van sociale contacten. Daarnaast hebben de jongvolwassenen concrete ideeën hoe die ondersteuning eruit kan komen te zien. Het verlangen om gezien en gehoord te worden, loopt hier als een rode draad doorheen: dat iemand daadwerkelijk interesse toont in hoe zij zich voelen. Jongvolwassen hebben drie tips voor professionals die met jongvolwassenen werken:

• Geef erkenning – erken dat de coronaperiode voor jongvolwassenen een heftige periode is geweest en dat zij in hun ontwikkeling zijn geremd. Veel jongvolwassenen worstelen nog steeds met de nasleep hiervan en willen hierin graag gezien en gehoord worden.
• Bied laagdrempelige hulp – hulp moet voor jongvolwassenen laagdrempelig zijn en de mogelijkheden goed vindbaar. Jongvolwassenen geven aan vooral hulp nodig te hebben bij het wegwerken van achterstanden en de terugkeer naar ‘normaal’: denk hierbij aan het werken aan sociale vaardigheden en netwerken, werken aan mentale problematiek, het tegengaan van eenzaamheid.
• Zorg voor uitwisseling – organiseer sociale activiteiten waarin jongvolwassenen elkaar ontmoeten, met elkaar in gesprek kunnen en ervaren dat ze niet de enige zijn die last hebben van de gevolgen van de coronaperiode. Dit kan op verschillende manieren vormgegeven worden: online, offline, in de vorm van een praatgroep of juist een sportieve of creatieve activiteit. Hoe breder het aanbod aan activiteiten, hoe meer jongvolwassenen zich aangesproken voelen.

“We hebben het er [over corona en de gevolgen] eigenlijk nooit meer over. Ook niet op school, of thuis. Terwijl, als we het er hier zo over hebben, iedereen merkt er nog wat van en het gaat ook niet altijd even goed. Ik denk dat dit soort gesprekken er veel meer moeten zijn.” – deelnemende jongvolwassene

De inzichten en adviezen die in het rapport staan zijn richtinggevend, maar bieden geen kant en klare oplossingen voor lokale praktijkkwesties. De beste oplossingen worden in dialoog bedacht, in de samenwerking tussen jongvolwassenen en professionals, liefst zo lokaal mogelijk zodat optimaal wordt aangesloten bij de lokale praktijk. Dit rapport biedt daarvoor inspiratie en aanknopingspunten.

Onderzoek

Om meer zicht te krijgen op de ervaringen, gevoelens en perspectieven van jongvolwassenen die ten grondslag liggen aan de resultaten van de Corona Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen 2022 gaf GGD GHOR Nederland, namens de GGD’en en het RIVM, Stichting Alexander de opdracht om op landelijk niveau verdieping en duiding te gegeven aan de kwantitatieve resultaten van de Corona Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen 2022.

Aan het kwalitatieve onderzoek namen in totaal 61 jongvolwassenen uit heel Nederland deel. Voor de vijf groepsinterviews (41 deelnemers) zijn vooraf doelgroepen geselecteerd: 1) 16-20 jaar, 2) 21-25 jaar, 3) vrouwen, 4) mannen en 5) praktisch opgeleide jongvolwassenen. Aanvullend op de focusgroepen zijn 15 diepte-interviews uitgevoerd. Bij de selectie van deelnemers aan de diepte-interviews is rekening gehouden met doelgroepen en perspectieven die in de focusgroepen onvoldoende aan bod zijn gekomen. Op deze manier is gestructureerd toegewerkt naar datasaturatie. Zowel het onderzoeksproces als de inhoudelijke resultaten zijn op verschillende momenten tijdens het onderzoek besproken, geduid en gereflecteerd met een adviesgroep bestaande uit vijf jongvolwassenen.

Alle jongvolwassenen die deelnamen zijn geworven via de Corona Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen 2022 waar zij aan het einde van de vragenlijst aangaven mee te willen werken aan vervolgonderzoek en dat ze daarvoor benaderd mochten worden.

Netwerk GOR

De GGD’en lieten dit verdiepende kwalitatieve onderzoek uitvoeren op basis van de resultaten van de Corona Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen 2022 in het kader van het Gezondheidsonderzoek COVID-19 (officieel de Integrale Gezondheidsmonitor COVID-19). Hierbij wordt samengewerkt met GGD GHOR Nederland, het RIVM, het Nivel en ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum; het Netwerk GOR. ZonMw is namens het ministerie van VWS opdrachtgever van de monitor. Het onderzoek is bedoeld om de fysieke en mentale gezondheidseffecten bij jongvolwassenen, als gevolg van de coronacrisis, inzichtelijk te maken. Resultaten van de monitor vormen een basis voor het adviseren en ondersteunen van lokale en regionale beleidsmakers en het ministerie van VWS bij beleidsvorming.