Landelijke rapportage OGGZ-monitor COVID-19

De eerste rapportage van de landelijke OGGZ-monitor COVID-19 is opgezet om inzicht te krijgen in de meest kwetsbaren; de risicogroep geclusterd onder de paraplu van de Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGZ). De OGGZ-doelgroep bestaat uit sociaal kwetsbare burgers, zoals daklozen, personen met verward gedrag en zorgmijders die niet vanzelfsprekend de zorg en/of hulp krijgen die zij nodig hebben om verdere verergering in de persoonlijke situatie en maatschappelijke achteruitgang te voorkomen.

Met deze rapportage wordt een start gemaakt met de ontwikkeling van een landelijke OGGZ-monitor die de impact van de coronapandemie op de gezondheid, het welzijn en zorg- en ondersteuningsbehoeften voor de OGGZ-doelgroep zichtbaar maakt. Ook kan de monitor inzicht geven in risico’s en kwetsbaarheden die ook los van deze crisis aandacht verdienen. Voor deze monitor zijn geen nieuwe data verzameld. Samen met professionals werkzaam in het OGGZ-veld bij de GGD’en zijn beschikbare gegevens over de OGGZ-doelgroep en gerelateerde onderwerpen beschreven. Met de uitkomsten van deze monitor wordt de dialoog gevoerd met landelijke en lokale professionals, beleidsmakers en ervaringsdeskundigen om zo het beleid aan te scherpen, ondersteuning en zorg mogelijk te maken en de impact van (corona)crisis op de OGGZ-doelgroep te beperken.

Meer inzicht nodig

Hoewel er veel informatie is over de enkelvoudige problemen ontbreekt het inzicht in de OGGZ-groep met ernstige problemen op meerdere leefdomeinen en gebrek aan zorg. Onduidelijk is in hoeverre trends in de algemene bevolking of trends in de zorg zich laten vertalen naar de trends ten aanzien van deze kwetsbare doelgroep. Verschillende afdelingen van de GGD’en hebben contact met deze groep maar het ontbreekt aan data om de omvang van de groep in beeld te brengen. In de komende jaren zullen de OGGZ-onderzoekers van de GGD’en en GGD GHOR Nederland zich hier op richten en proberen de volgende subgroepen van de OGGZ beter in beeld te krijgen: dakloze mensen die geen toegang hebben tot de maatschappelijke opvang, thuiswonende mensen met psychiatrie en verslaving die niet of onvoldoende bereikt worden, thuiswonende mensen met dementie zonder zorg en thuiswonenden met ernstige woningvervuiling.

Data aanvullen met ervaringen

Door het verborgen karakter van de groep wordt overigens niet verwacht dat exacte cijfers over de omvang en ontwikkelingen van de groep te geven zijn, maar wel indicaties van de trends. Bovendien zullen er, naast de mogelijke langetermijneffecten van de coronapandemie, andere maatschappelijke ontwikkelingen en problemen zoals inflatie en gebrek aan betaalbare huisvesting zijn die hun weerslag zullen hebben op de aard en omvang van de OGGZ-doelgroep. Cijfers alleen zijn niet toereikend voor een beschrijving van de doelgroepen en de achterliggende oorzaken. Daarom worden de verhalen opgehaald van ervaringsdeskundigen en professionals die meer zicht hebben op deze doelgroep.

Over de monitor

Deze landelijke rapportage OGGZ COVID-19 monitor werd uitgevoerd als onderdeel van de Integrale Gezondheidsmonitor COVID-19. Het netwerk Gezondheidsonderzoek bij Rampen (GOR) – dat bestaat uit het Nivel, RIVM, ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum, de lokale GGD’en en GGD GHOR Nederland – voert de Integrale Gezondheidsmonitor COVID-19 uit. Dit project wordt gesubsidieerd door ZonMw namens het Ministerie van VWS. De Integrale Gezondheidsmonitor COVID-19 heeft een looptijd van vijf jaar (2021-2025) en is bedoeld om de fysieke en mentale gezondheidseffecten van de coronacrisis in kaart te brengen. Met wetenschappelijk onderbouwde informatie kan beleid aangescherpt worden en kunnen interventies (psychosociale hulpverlening in het bijzonder) worden (door)ontwikkeld en ingezet om de impact van de coronacrisis op de publieke gezondheid te beperken.