Zorgbekostiging zit investeringen in preventie in de weg

Iedereen houdt elkaar in een wurggreep: zorgverzekeraars, zorgverleners en alle partijen eromheen. De belangen zijn groot en de financiële positie soms wankel. Als het gaat om het behalen van de gezondheidsdoelstellingen uit het Nationaal Preventieakkoord, ben ik bang dat we ze met onze huidige zorgbekostiging niet gaan halen.

Gek eigenlijk, want het rendement van preventie is al langer duidelijk. Volgens het RIVM leveren hulp bij stoppen met roken, ontmoedigingscampagnes, het terugbrengen van verkooppunten en verhoging van de tabaksprijs de maatschappij tot €1,7 mrd per jaar op. Bij terugdringing van overmatig alcoholgebruik loopt het maatschappelijk rendement op tot €1 mrd per jaar. Nog los van de mogelijke opbrengsten van meer bewegen, gezonder eten en minder obesitas.

Verzekeraars zijn doodsbang dat de euro die zij investeren in de gezondere levensstijl van hun verzekerde, pas gaat renderen na de overstap naar de concurrent.

Zorgverzekeraars en zorgverleners geven aan te willen inzetten op preventie. De praktijk laat helaas een ander beeld zien. Zorgverleners hebben domweg geen tijd voor het preventiegesprek en coaching. Verzekeraars zijn op hun beurt doodsbang dat de euro die zij investeren in de gezondere levensstijl van hun verzekerde, pas gaat renderen na de overstap naar de concurrent.

Hoog tijd dus voor een stelsel dat investeren in preventie beloont. Dat gaat verder dan goed bedoelde initiatieven zoals de Gecombineerde Leefstijl Interventie. Het is tijd voor een apart preventiekader binnen het huidige stelsel of juist een preventiefonds dat gemeenten in staat stelt om interventies beter mogelijk te maken.

Hoe financieren we dat? Het gaat niet om extra geld. Ons zorgstelsel kost al genoeg. Durf te kiezen voor een verschuiving van middelen: minder naar dure eerste- en tweedelijnszorg, meer geld naar de voorkant. Zorgverzekeraars pleiten vrijwel allemaal voor meer preventie, laat hen naar rato van hun aantal verzekerden bijdragen. Maar zorg bovenal dat een breed palet aan zorgverleners en organisaties er uit kan putten, zoals ook de jeugdartsen en jeugdverpleegkundigen. Zodat we stoppen met geld pompen in ziekte en zorg en beginnen te investeren in gezondheid en leefstijl.

Opinie FD | Hugo Backx, directeur van GGD GHOR Nederland