Het Bestuurlijk Handvat Gezonde Leefomgeving
Gezondheid in omgevingsbeleid: hoe dan?
In de Omgevingswet en in de Nationale Omgevingsvisie is gezondheid nadrukkelijk als maatschappelijk doel geformuleerd: een gezonde stedelijke en landelijke leefomgeving is een belangrijke maatschappelijke opgave.
Dit uitgangspunt betekent dat gezondheid in brede zin een belangrijkere factor moet zijn bij ruimtelijke en maatschappelijke afwegingen. Er zijn hiervoor veel mogelijkheden bij de uitwerking en uitvoering van plannen en projecten. Hoe dat doel in het omgevingsbeleid verder vorm moet krijgen, is voor veel overheden en andere partijen vaak nog onduidelijk (Rli, 2018).
Het Bestuurlijk Handvat Gezonde Leefomgeving
Het Bestuurlijk Handvat Gezonde Leefomgeving biedt ondersteuning bij gebiedsontwikkeling onder de Omgevingswet. Het is een nieuw handvat dat bestuurders kunnen gebruiken bij het uitwerken en implementeren van de omgevingskwaliteit ‘gezondheid’ in de Omgevingswet. Een richtinggevend handvat inclusief instrumenten ter ondersteuning van bestuurlijke processen (waarbij de ‘hoe’ vraag belangrijker is dan de ‘wat’ vraag). Het Bestuurlijk Handvat Gezonde Leefomgeving’ is door GGD GHOR Nederland in samenwerking met LvB Business Development ontwikkeld. Diverse experts hebben input geleverd, waaronder de projectgroep Gezonde Leefomgeving.
Het bestuurlijk handvat is vrij om te gebruiken. Om optimaal gebruik te maken van alle facetten van het handvat, heeft een mondelinge toelichting meerwaarde. GGD GHOR Nederland doet dit graag. Neem hiervoor contact op met Sarah Pos via spos@ggdghor.nl.
Nieuwe bestuursmodus
Gezondheid en het beschermen én bevorderen van een gezonde leefomgeving raken alle beleidsdomeinen. Het integrale denken en doen vraagt om bestuurders die initiatief tonen en om nieuwe afwegings- en beslissingskaders en business cases. Het in samenhang meekoppelen van belangen vanuit verschillende beleidsdomeinen is daarbij de nieuwe bestuursmodus, óók in het opstellen van Omgevingsvisies en Omgevingsplannen.
Vier elementen in een kwadrant
In het bestuurlijk handvat worden de vier elementen die daarbij van belang zijn gepresenteerd in een kwadrantenschema:
- Visie en ambitie
- Urgentie en opgaven
- Strategische keuzes en borging
- Experimenteren en leren
Meteen verder met het handvat? Klik op het kwadrant waarover je meer wil weten.
EXPERIMENTEREN EN LEREN
innovatie en reflectieve (bestuur/proces)monitoring
VISIE EN AMBITIE
bestuurlijke wil, sociale innovatie en integrale beleidsontwikkeling
STRATEGISCHE KEUZES EN BORGING
uitvoering, financiën en proces/organisatie, integrale programma's en programmateams, omgevingsplannen en investeringsagenda's
URGENTIE EN OPGAVEN
data, impact, scenario's, oplossingsrichtingen (technologisch, ruimtelijk, sociaal), normen en omgevingswaarden, en meekoppelkansen
Transitie naar een hoogwaardige gezonde en veilige leefomgeving, in een vitale en duurzame samenleving.
Geldt dit wel voor jouw beleidsdomein?
De kans is groot dat je op jouw beleidsterrein te maken krijgt met gezondheid en het beschermen én bevorderen van een gezonde leefomgeving raken.
Bijvoorbeeld de volgende beleidsdomeinen:
- Zorg, welzijn en sociaal kapitaal
- Woningen en gebouwen
- Openbare ruimte, RO, groen
- Natuur en gebiedsontwikkeling
- (Actieve) Mobiliteit, infrastructuur en bereikbaarheid
- Onderwijs, leren en participatie
- Economie en financiën
- Bestuur en organisatie
- Borgen van het gedachtegoed van een ‘gezonde, inclusieve, zorgzame en (economisch) vitale en duurzame leefomgeving’ in beleid, organisatie en participatie
- Voeren van integraal gezond (fysiek en sociaal) omgevingsbeleid