OnderwerpenHoutstook

Houtstook

Houtstook

Navigatie

Houtstook levert een grote bijdrage aan de lokale luchtverontreiniging en zorgt naast de gezondheidseffecten van luchtverontreiniging ook voor overlast. Verschillende gemeenten hebben aanpakken in werking, deze voorbeelden worden gedeeld. Ook worden de verschillende voorbeeldaanpakken die zijn ontwikkeld in het Schone Lucht Akkoord hier gedeeld.

Er zijn verschillende aanpakken mogelijk om de uitstoot van luchtverontreiniging door houtstook te beperken, zie hiervoor het navigatiemenu.

Terug naar overzicht effectieve maatregelen

Handhaven op bestaande regels

Er zijn landelijke regels die overlast van houtstook moeten voorkomen. De gemeente kan deze regels over o.a. brandstoffen en schoorstenen handhaven. Er is geen (nieuw) gemeentelijk beleid nodig om deze regels te gaan handhaven.

Advies 1: Handhaaf bestaande wettelijke regels voor schoorstenen (rookgaskanalen) in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl). Een schoorsteen moet minimaal een meter van de buren af zijn (artikel 4.138 lid 3). Een schoorsteen moet boven het dak uitmonden (artikel 4.138, lid 4).

Meer informatie en/of voorbeelden: IPLO | Rijksregels houtkachels, Besluit bouwwerken leefomgeving

Advies 2: Handhaaf bestaande wettelijke regels voor wat men mag verbranden uit de Wet milieubeheer. Geen behandeld, geïmpregneerd of geverfd hout (artikel 10.2). Geen huishoudelijke afvalstoffen (artikel 10.2).

Meer informatie en/of voorbeelden: IPLO | regels houtstook, Wet Milieubeheer

Advies 3: Handhaaf de vergunningplicht voor inzameling en verbranding van afvalstoffen (bijv kerstbomen, snoeihout) voor vreugde- en paasvuren die volgt uit het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal, artikel 3.40e).

Meer informatie en/of voorbeelden: OW Bal

Advies 4: Handhaaf algemene regels voor de afvoer van rookgas (conform NEN-norm 8757) in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) bij bestaande bouw (alles voor 3-7-2018) (artikel 3.76).

Meer informatie en/of voorbeelden: IPLO | regels Afvoer rookgas bestaande bouw,  OW Bal

Advies 5: Handhaaf algemene regels voor de afvoer van rookgas in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) bij nieuwbouw (alles na 3-7-2018) (artikel 4.134, 4.136 & 4.138).

Meer informatie en/of voorbeelden: IPLO | regels Afvoer van rookgas nieuwbouw, OW Bal

Gemeentelijke verboden

De gemeente kan een verbod opnemen in het omgevingsplan. Zo’n duidelijke regel in het omgevingsplan is heel goed handhaafbaar. De gemeente kan een verbod opnemen in het omgevingsplan. Zo’n duidelijke regel in het omgevingsplan is heel goed handhaafbaar. 

Advies: Stel een compleet verbod in op alle houtstookactiviteiten, dit kan met een regel in het omgevingsplan. Binnen het Schone Lucht Akkoord is een voorbeeldbepaling ontwikkeld (SLA | planregels houtstook, pag. 8). Desgewenst is het mogelijk overgangsrecht te voeren of een compensatieregeling bij bestaande locaties toe te passen (idem, pag. 6)

Meer informatie en/of voorbeelden: SLA | Planregels houtstook ; Gemeente Utrecht | houtstookverbod (per 2030)

Gemeentelijke verboden bij bepaalde omstandigheden

De gemeente kan in het omgevingsplan verboden opnemen voor houtstook onder bepaalde omstandigheden. Voorbeelden van dergelijke omstandigheden zijn: code rood in de stookwijzer, alleen in nieuwbouw, bij ongunstig weer, in bepaalde tijdsvakken, alleen buitenshuis. Regels in het omgevingsplan kunnen goed handhaafbaar zijn als deze duidelijk zijn.

Advies 1: Stel een verbod in op houtstookactiviteiten bij code rood of oranje in de Stookwijzer. Dit kan met een regel in het omgevingsplan. De stookwijzer geeft tot 12 uren vooraf aan wanneer er in een bepaald postcodegebied sprake is van code rood of oranje. Ook worden deze data bewaard, zodat op een later moment terug te zien is wanneer welke code van kracht was. Hierdoor is deze regel goed handhaafbaar. Binnen het Schone Lucht Akkoord is een voorbeeldbepaling ontwikkeld (SLA | planregels houtstook, pag. 9).

Meer informatie en/of voorbeelden: SLA | planregels houtstook ; Gemeente Amersfoort | Beleidsregel zorgplicht bij houtstook ; Gemeente Zoeterwoude | APV artikel 5.34

Advies 2: Stel een verbod in op houtstookactiviteiten buiten bepaalde perioden of tijdsblokken, ook wel een stookvenster genoemd. Te denken valt aan een maximum aantal dagen per jaar, of het alleen toestaan van stoken tussen bepaalde tijden. Dit kan met een regel in het omgevingsplan. Binnen het Schone Lucht Akkoord is een voorbeeldbepaling ontwikkeld (SLA | planregels houtstook, pag. 8 en 9). Tijdstippen zijn duidelijk en daarmee goed handhaafbaar.

Meer informatie en/of voorbeelden: SLA | planregels houtstook

Advies 3: Stel een verbod in op houtstook buitenshuis, zoals vuurkorf of buitkachel of het eten bereiden op houtvuur (pizzaoven e.d.). Dit kan in de meeste gemeenten door in de Algemene Plaatselijke Verordening in het artikel waarin wordt verboden om vuur te stoken, de uitzonderingsbepaling voor sfeervuren en voedselbereiding te laten vervallen of aan te passen.

Meer informatie en/of voorbeelden: Gemeente Utrecht | APV ; Gemeente Helmond | Verbod vuur in openlucht

Advies 4: Stel een verbod in op houtstookactiviteiten bij bepaalde meteorologische omstandigheden en/of op basis van de luchtkwaliteitsindex. Dit kan met een regel in het omgevingsplan. Binnen het Schone Lucht Akkoord is een voorbeeldbepaling ontwikkeld (SLA | planregels houtstook, pag. 8 en 9). Meteorologische omstandigheden worden door veel partijen op veel plekken bepaald en gerapporteerd, er kan daardoor discussie ontstaan wat uitdagingen met zich mee kan brengen in handhaving.

Meer informatie en/of voorbeelden: SLA | planregels houtstook ; Gemeente Voorst | artikel 5.5.2

Gemeentelijke verboden op bepaalde plaatsen

Een gemeente kan verboden voor houtstookactiviteiten ook laten gelden voor specifieke delen van de gemeente (plaatselijk verbod, milieuzonering). Op basis van het subsidiariteitsbeginsel kan bijvoorbeeld worden gedacht aan strenger beleid in zeer dicht stedelijk gebied, of bij nieuwbouw. Dezelfde aanpak kan ook worden gevolgd voor beperkende maatregelen.

Advies 1: Sta geen houtstookactiviteiten toe op een aangewezen plek. Dit kan bijvoorbeeld rondom een locatie zijn met veel aanwezigen die behoren tot een extra kwetsbare groep (ouderen, kinderen, zwangeren, mensen met hart-/vaataandoeningen, diabetes of luchtwegaandoeningen). Het verbod kan ook gelden voor een nieuwbouwwijk, d.m.v. een regel in het omgevingsplan. Binnen het Schone Lucht Akkoord is een voorbeeldbepaling ontwikkeld (SLA | planregels houtstook, 4.2.3).

Meer informatie en/of voorbeelden: SLA | planregels houtstook ;  Gemeente Groningen | APV (artikel 2.51)

Advies 2: Stel een verbod in op het plaatsen van rookkanalen in nieuwbouw. Dit kan met een regel in de omgevingsvergunning van het bouwproject. Dit verbod kan ook gelden voor toekomstige bedrijven die zich zullen gaan vestigen in deze nieuw te ontwikkelen gebieden.

Meer informatie en/of voorbeelden: Gemeente Amsterdam | Beleidskader Houtstook (maatr. 6) ; Gemeente Amsterdam | Houtstook

Advies 3: Sta in een gebied een maximum aantal houtstookactiviteiten toe. Dit kan met een regel in het omgevingsplan. Binnen het Schone Lucht Akkoord is een voorbeeldbepaling ontwikkeld (SLA | planregels houtstook, 4.3.3 onderaan).Advies 3: Sta in een gebied een maximum aantal houtstookactiviteiten toe. Dit kan met een regel in het omgevingsplan. Binnen het Schone Lucht Akkoord is een voorbeeldbepaling ontwikkeld (SLA | planregels houtstook, 4.3.3 onderaan).

Meer informatie en/of voorbeelden: SLA | planregels houtstook

Advies 4: Laat een buurt of wijk in een houtstookwijkplan bepalen hoe vaak en onder welke voorwaarden houtstookactiviteiten mogelijk zijn. Dit kan met een regel in het omgevingsplan. Binnen het Schone Lucht Akkoord is een voorbeeldbepaling ontwikkeld (SLA | planregels houtstook, 4.3).

Meer informatie en/of voorbeelden: SLA | planregels houtstook

Gemeentelijke regels tegen overlast

In het omgevingsplan kan de gemeente regels stellen voor de stoker om overlast beter handhaafbaar te maken. Het eenvoudigst gaat dat via een informatieplicht, meldplicht of vergunningplicht. Handhaving via optredende overlast is ook mogelijk, maar complexer. Handhaving via regels in het omgevingsplan heeft daarom de voorkeur. Om handhaving via overlast mogelijk te maken is het nodig toetsings- en handhavingscriteria voor overlast op te stellen. Zo kan er worden beoordeeld of er sprake is van overlast door hinderlijke of schadelijke verspreiding van rook.

Advies 1: Neem een vergunningplicht voor houtstookactiviteiten op in het omgevingsplan. Houtstook is alleen toegestaan na een door de gemeente afgegeven vergunning, zonder vergunning is houtstook dan verboden. In het Schone Lucht Akkoord is een voorbeeldbepaling ontwikkeld (SLA | planregels houtstook; pagina 10).

Meer informatie en/of voorbeelden: SLA | planregels houtstook

Advies 2: Neem meldplicht voor de stoker op in het omgevingsplan. Een meldplicht houdt in dat houtstook alleen is toegestaan als dat dit ten minste een x aantal dagen van tevoren wordt gemeld. Dit kan optioneel met een controle moment. Zonder melding is houtstook dan verboden. In het Schone Lucht Akkoord is een voorbeeldbepaling ontwikkeld (SLA | planregels houtstook; pagina 11).

Meer informatie en/of voorbeelden: SLA | planregels houtstook

Advies 3: Neem informatieplicht voor de stoker op in het omgevingsplan. Een informatieplicht houdt in dat een houtstookactiviteit een bepaalde tijd (bijv. vier weken) voorafgaand aan de gemeente gemeld moet worden. In het Schone Lucht Akkoord is een voorbeeldbepaling ontwikkeld (SLA | planregels houtstook; pagina 11).

Meer informatie en/of voorbeelden: SLA | planregels houtstook

Advies 4: Stel gemeentelijke toetsings- en handhavingscriteria voor overlast vast. Bijvoorbeeld voor een checklist (ontwikkeld binnen het Schone lucht Akkoord), voor geur (gecertificeerde neus), voor meetwaarden (sensoren). Hiermee kan worden beoordeeld of er sprake is van overlast door hinderlijke of schadelijke verspreiding van rook.

Meer informatie en/of voorbeelden:  SLA routewijzer | checklist overlast, SLA routewijzer | gecertificeerde Neus, SLA routewijzer | sensoren

Gemeentelijk stimuleren verwijderen rookkanaal

Een gemeente kan ook niet-dwingend stimuleren houtstook te verminderen, door subsidie te verstrekken om een schoorsteen te laten verwijderen. Zonder rookkanaal kan er daarna niet meer gestookt worden.

Advies: Verstrek subsidie om een schoorsteen te laten verwijderen. Dit kan als gemeentelijk beleid worden vastgesteld, een manier om dit te regelen kan een programma (Omgevingswet) zijn. Er bestaan verschillende regelingen met uiteenlopende voorwaarden en subsidiebedragen. In het Schone Lucht Akkoord is een voorbeeldaanpak ontwikkeld (SLA | planregels houtstook; 3.4).

Meer informatie en/of voorbeelden: Gemeente Ede | Subsidieregeling, Gemeente Ede | Informatie verwijderen rookkanaal, Gemeente Nijmegen | Regeling, Gemeente Nijmegen | Informatie, SLA | planregels houtstook

Actieve behandeling van overlast

Inwoners ervaren overlast door houtrook. Een actieve behandeling daarvan kan bestaan uit het actief handelen bij klachten die worden ingediend. Ook kan worden ingezet op gedragsverandering bij de stoker, door met degene in gesprek te gaan. Er zijn verschillende aanpakken mogelijk om de overlast vast te stellen.

Advies 1: Zorg voor een klachtenpunt waar inwoners individuele overlast kunnen melden. Bijvoorbeeld op de website van gemeente of Omgevingsdienst. De ‘Stookwijzer’ biedt ook een klachtenpunt, zorg als gemeente hierop aangesloten te zijn (dat is kosteloos, er hoeft slechts een e-mail adres te worden opgegeven). Neem contact op met inwoner met overlast, bespreek wat de gemeente kan betekenen en onderneem actie.

Meer informatie en/of voorbeelden: Houtstook | Gemeente Ede, Stookwijzer, Eerlijk over houtstook – Gemeente Rheden, Melden van schade of overlast in de openbare ruimte – Gemeente Arnhem

Advies 2: Ga in gesprek met de stoker. Dit gesprek is gericht op gedragsverandering, bijvoorbeeld niet, minder of anders stoken. Er is een aanpak voor ontwikkeld binnen het Schone Lucht Akkoord waarin de combinatie met voorlichting en handhaving van bestaande regels naar voren komt. Er is een training voor dit soort gesprekken beschikbaar voor toezichthouders.

Meer informatie en/of voorbeelden: SLA routewijzer | gesprek stoker,  SLA | Training toezichthouder

Bewust maken bewoners (voorlichting)

De gemeente kan bewoners bewust maken van de nadelen van hout stoken. Houtstook zorgt naast overlast ook voor een verhoogd risico op gezondheidsschade voor de stoker en de omwonenden. Het creëren van bewustzijn kan zorgen voor ander (stook)gedrag en/of keuze voor alternatieven.

Advies 1: Zet de campagne ‘He buur, even geen vuur’ in. De boodschap van deze campagne is: kijk voor je stookt op stookwijzer.nu. Bij code rood zorgt hout stoken voor extra overlast. Houdt dan rekening met je buren. De materialen zijn gratis beschikbaar voor gemeenten (ontwikkeld in SLA, er wordt geen centrale campagne gevoerd)

Meer informatie en/of voorbeelden: Campagne ‘He buur, even geen vuur’

Advies 2: Zet de campagne ‘Eerlijk over houtstook’ in. Deze campagne wil (de gelegenheidsstoker) bewust maken van effecten op luchtkwaliteit en wat dit doet met eigen gezondheid. Materialen zijn gratis beschikbaar voor gemeenten (ontwikkeld door MilieuCentraal, iov ministerie), een filmpje in eigen gemeente tegen extra kosten. MilieuCentraal voert ook campagne met advertenties, spotjes e.d. (winter 2024). Veel GGD’en ondersteunen deze campagne (zie C ‘Verwijzen naar publieksinformatie derden’)

Meer informatie en/of voorbeelden: Campagne ‘Eerlijk over houtstook’

Advies 3: Verwijs in de eigen communicatie (gemeentepagina in krant, op internet, etc.) naar bestaande publieksinformatie over houtrook.

Meer informatie en/of voorbeelden: GGD Leefomgeving, Milieu Centraal, RIVM, Ontwerp beleidskader | Gemeente Amsterdam (pagina 11)

Gerelateerde artikelen

Meer nieuws