OnderwerpenKernwaarde Wonen en druk verkeer

Kernwaarde Wonen en druk verkeer

Kernwaarde Wonen en druk verkeer

Navigatie

Intensief verkeer geeft veel lawaai en luchtverontreiniging. Langdurig verblijven nabij drukke wegen (bijvoorbeeld woning, school, kinderdagverblijf of verzorgingshuis) geeft een verhoogd risico op hart- en vaatziekten en luchtwegaandoeningen. De groei van kinderlongen op dergelijke plekken blijft achter.

Het horen van te veel of ongewenst geluid kan niet alleen onprettig zijn, het kan dus ook gezondheidsschade toebrengen. Zo slapen sommige mensen slecht vanwege geluidoverlast of krijgen ze een hoge bloeddruk en kan geluid de kans op een hartinfarct vergroten. Drukke verkeerswegen kunnen daarnaast ook een geografische barrière vormen en leiden tot (verkeers)onveilige situaties.

Terug naar het kernwaarden overzicht

Houd verkeer op afstand

Gezondheidsrisico’s van omwonenden nemen toe naarmate de afstand tot de weg kleiner is. Ook wanneer de luchtkwaliteit daar aan de Europese grenswaarden voldoet. Woningen en voorzieningen waar hooggevoelige groepen langdurig verblijven moeten daarom op ruime afstand van wegverkeer, treinverkeer en luchtverkeer worden gerealiseerd. Hooggevoelige groepen zijn kinderen, ouderen of mensen met een zwakke gezondheid.

Advies 1: Voorzieningen waar langdurig verblijf van hooggevoelige groepen plaatsvindt niet binnen 150 meter van de snelweg, onafhankelijk van de vraag of aan de wettelijke grenswaarden wordt voldaan.

▶ Meer informatie en/of voorbeelden: GGD richtlijn lucht

Advies 2: Voorzieningen waar langdurig verblijf van hooggevoelige groepen plaatsvindt niet in de eerstelijns bebouwing binnen 50 meter van drukke wegen, waarbij ‘druk’ is gedefinieerd als een verkeersintensiteit van meer dan 10.000 motorvoertuigen per etmaal.

▶ Meer informatie en/of voorbeelden: GGD richtlijn lucht

Advies 3: De GGD’en vinden dat naast scholen, kinderdagverblijven, bejaarden-, verzorgings- en verpleeghuizen ook woningen als gevoelige bestemming aangemerkt moeten worden.

▶ Meer informatie en/of voorbeelden: GGD richtlijn lucht

Advies 4: Toch een gevoelige bestemming nabij de snelweg of aan een drukke weg? Let op ventilatie (zie Kernwaarde Binnenklimaat is Prettig en Gezond).

▶ Meer informatie en/of voorbeelden: GGD richtlijn lucht

Advies 5: Toch een gevoelige bestemming nabij de snelweg of aan een drukke weg? Pas waar mogelijk Slimme Ruimtelijke Inrichting toe (afstand, aangename zijde, combineer oplossingen).

▶ Meer informatie en/of voorbeelden: GGD richtlijn lucht

Advies 6: Bundel en orden verkeer: doorgaande routes voor gemotoriseerd verkeer gaan om wijken of kernen heen, niet er doorheen. Voor fietsers en voetgangers is dit juist andersom.

▶ Meer informatie en/of voorbeelden: Amsterdamsebeweeglogica, GGD richtlijn omgevingsgeluid

Terug naar het kernwaarden overzicht

Dring verkeer terug

Door de hoeveelheid gemotoriseerd verkeer te beperken wordt er minder luchtverontreiniging uitgestoten, minder geluid geproduceerd en ontstaat er ruimte voor lopen, fietsen en spelen. Door het autobezit te beperken wordt het autogebruik ook teruggedrongen, en ontstaat er bovendien direct meer ruimte. Reis zo min mogelijk met het vliegtuig, zeker voor relatief korte afstanden (zoals Parijs, London of Berlijn); reis liever met het openbaar vervoer of anders met de auto.

Zie voor maatregelen de kernwaarde “Actief vervoer”.

Terug naar het kernwaarden overzicht

Maak verkeer schoner en stiller

Waar beperken van gemotoriseerd verkeer (nog) niet tot de mogelijkheden behoort, kunnen maatregelen worden genomen om de uitstoot van lawaai en luchtverontreiniging te beperken.

Zie voor maatregelen de kernwaarden “Actief vervoer”.

Terug naar het kernwaarden overzicht

Beperk uitstoot en lawaai

Niet alleen wegverkeer zorgt voor uitstoot van luchtverontreiniging en lawaai. Ook treinen, scheepvaart en luchtvaart dragen hieraan bij.

Advies 1: Stimuleer rust- of stilteperioden gedurende de avond en nacht door (bepaalde) activiteiten in die perioden niet toe te staan.
Advies 2: Betrek bij het verstrekken van vergunningen ook eisen aan de uitstoot van geluid en luchtverontreiniging van het vervoersmiddel.

Advies 3: Stimuleer elektrificatie van treinen (door aanleggen bovenleiding of overschakelen naar treinen met accu’s) op trajecten waar nog dieseltreinen rijden.

▶ Meer informatie en/of voorbeelden: GGD richtlijn lucht

Advies 4: Stimuleer het gebruik van stillere remsystemen en glad geslepen wielen bij goederenvervoer per spoor.

▶ Meer informatie en/of voorbeelden: GGD richtlijn omgevingsgeluid

Advies 5: Bekijk of goederenvervoer (of rangeren) over het spoor via routes kan rijden waarbij gevoelige bestemmingen worden ontzien.

▶ Meer informatie en/of voorbeelden: GGD richtlijn omgevingsgeluid

Advies 6: Stimuleer schonere en stillere scheepvaart, bijvoorbeeld door richtlijnen bij aanlegplaatsen, en subsidies en infrastructuur voor hybrideschepen, waterstofschepen en volledig elektrische schepen.

▶ Meer informatie en/of voorbeelden: GGD richtlijn lucht

Advies 7: Stimuleer elektrificatie van laad- en losinstallaties ‒ Verstrek walstroom ook voor (toeristische) grootverbruikers.

▶ Meer informatie en/of voorbeelden: GGD richtlijn lucht

Terug naar het kernwaarden overzicht

Stimuleer lopen en fietsen

Gaan lopen en fietsen in plaats van zich met auto of OV te verplaatsen vraagt een gedragsverandering. Een integrale aanpak van gedragsverandering richt zich zowel op het individuele gedrag als op de leef-, werk- en woonomgeving. Maatregelen in de leefomgeving moeten daarom bij voorkeur samengaan met andere middelen zoals voorlichting en gedragsveranderingsprogramma’s. Pak dit planmatig aan. Zie voor kennis, materialen en tips het Loket Gezond Leven.

Advies 1: Bied erkende interventies op het gebied van lopen en fietsen, zoals ‘Fitstap’ of ‘NEW.ROADS’.

▶ Meer informatie en/of voorbeelden: Loket gezond leven – sport en bewegen, fitstap, newroads, Kenniscentrum Sport en Bewegen

Advies 2: Sluit aan bij interventies gericht op milieu of klimaat, zoals ‘Groene Voetstappen’.

▶ Meer informatie en/of voorbeelden: Groene stappen

Zie voor maatregelen in ruimte en beleid ook de kernwaarde “Actief vervoer“.

Terug naar het kernwaarden overzicht

Verkeer en de eigen organisatie

In de eigen organisatie (GGD’en, gemeenten, andere overheid) zijn er ook keuzes die te maken hebben met actief vervoer. Practice what you preach en geef het goede voorbeeld!

Advies 1: Ga uit van actief vervoer voor dienstreizen tot ca 7,5 km. Verstrek goede dienstfietsen, beperk het gebruik van dienstauto’s tot beschreven uitzonderingssituaties en maak het gebruik van de eigen auto voor dienstreizen niet declarabel. (zie Kernwaarde Mobiliteit; e-fiets en OV voor dienstreizen over grotere afstand).

▶ Meer informatie en/of voorbeelden: Tour de force 2020

Advies 2: Maak in het eigen wagenpark en aanbestedingen (fossiel) gemotoriseerd verkeer een uitzondering. Sta alleen elektrische dienstauto’s toe, gebruik deze alleen in beschreven uitzonderingssituaties en hanteer een strikte uitzonderingslijst voor toegestane (fossiel) gemotoriseerde diensten (en een lijst met elektrische alternatieven).

Advies 3: Ga uit van actief vervoer voor woon-werkverkeer. Beloon alleen actief woon-werkverkeer (eventueel gecombineerd met e-fiets en/of OV) en bied goede voorzieningen (zoals ruime en veilige fietsenstalling, e-fiets oplaadpunten, douche/ omkleedruimte, droogruimte regenpak, reparatie/ bandenplakservice en fietspomp).

▶ Meer informatie en/of voorbeelden: Tour de force 2020

Terug naar het kernwaarden overzicht

Burgerparticipatie betekent dat bewoners actief meedoen bij de planning, ontwikkeling, uitvoering, beheer en/of evaluatie van een plek of van beleid. Vroegtijdig samenwerken vergroot de kwaliteit van oplossingen en zorgt ervoor dat verschillende perspectieven, kennis en creativiteit direct op tafel komen. Participatie is gebaseerd op vertrouwen, zowel van professionals in burgers als omgekeerd.

Er zijn verschillende niveaus van participatie mogelijk, van informeren, raadplegen en adviseren tot coproduceren of meebeslissen. Het doel van het inzetten van de bewonersparticipatie bepaalt mede de methode die gebruikt wordt en de te betrekken bewoners(groepen). Participatie is altijd maatwerk.

Advies 1: Maak vooraf afspraken met elkaar over het doel van participatie en de bijbehorende randvoorwaarden. Doorloop daarvoor bijvoorbeeld het stappenplan in de ‘handreiking bewonersparticipatie bij de inrichting van een gezonde leefomgeving’.

▶ Meer informatie en/of voorbeelden: RIVM handreiking bewonersparticipatie, Inspiratiegids participatie, Loket Gezond Leven

Advies 2: Bepaal de geschikte methode(s) van bewonersparticipatie. Doorloop daarvoor bijvoorbeeld het stappenplan in de ‘handreiking bewonersparticipatie bij de inrichting van een gezonde leefomgeving’.

▶ Meer informatie en/of voorbeelden: RIVM handreiking bewonersparticipatie, Inspiratiegids participatie

Advies 3: Heb aandacht voor representativiteit en afspiegeling van de burgers die het aangaat en zij die meedoen in het participatieproces.

▶ Meer informatie en/of voorbeelden: Pharos

Terug naar het kernwaarden overzicht