De GHOR adviseert namens de Directeur Publieke Gezondheid (DPG) en heeft een loketfunctie naar andere partners in de zorg voor de gemeente. Binnen de GHOR werken experts op het gebied van gezondheid bij evenementen. Ook heeft de GHOR een groot netwerk van deskundigen bij de ketenpartners. Dit hoofdstuk gaat over de werkwijze van de GHOR: hoe handelt de GHOR in elke stap binnen het multidisciplinaire proces en hoe komt (daarbinnen) een integraal gezondheidsadvies tot stand?
HANDREIKING EVENEMENTENVEILIGHEID 2021 (pdf)
Omdat de wereld van evenementen verandert, kunnen nieuwe risico’s aan de orde zijn. Het aantal evenementen neemt toe, de evenementen worden complexer en komen er nieuwe soorten evenementen bij. Er is sprake van nieuwe verwachtingen, omstandigheden, deelnemers en omgevingen. Neem bijvoorbeeld hardloopwedstrijden. In de jaren is er een trend te zien, waarbij de gemiddelde snelheid van de deelnemers is gedaald en de gemiddelde leeftijd is gestegen. Dat betekent dat nagedacht dient te worden over de gezondheidsrisico’s ten aanzien van de oudere hardlopers. Voorbeelden van nieuwe evenementen zijn mud runs, waarbij deelnemers kilometers door water, zand en modder moeten, en obstacle runs, waarbij ze hindernissen moeten trotseren. Verder is het middelengebruik onder bezoekers van evenementen veranderd en zijn er nieuwe trends ontstaan, zoals het inademen van lachgas.
Nieuwe risico’s zijn niet altijd (meteen) voor iedereen zichtbaar. De GHOR houdt ze nauwlettend in de gaten en past de advisering waar nodig aan.
“Risico’s zijn onderdeel van de maatschappij. Ook op evenementen kunnen ze helaas nooit helemaal worden weggenomen. Enige mate van onzekerheid blijft – 100% veiligheid is niet te garanderen. Dat neemt niet weg dat de GHOR zich met haar ketenpartners inzet voor preventie en aandacht vraagt voor gezondheid en veiligheid bij evenementen door het uitvoeren van een gedegen risicobeoordeling, zodat de Burgemeester een goede afweging kan maken.”
Als een evenement complexer is en het basisadvies niet voldoet, dan komt het maatwerkadvies van de GHOR in beeld.
De gemeente heeft een eerste beoordeling gedaan van het evenement op basis van de informatie in de aanvraag van de organisator en vraagt op basis daarvan een maatwerkadvies aan.
Op het moment dat de GHOR een verzoek van de gemeente krijgt voor een maatwerkadvies, start de GHOR haar proces van risicoanalyse op. Daarbij is het nu aan de GHOR-adviseur om te bekijken of de activiteiten, doelgroep of invloed van het evenement op de omgeving (of andersom) zouden kunnen leiden tot gezondheidsklachten, of onveilige situaties op het evenement of in de omgeving van het evenement.
De GHOR stelt de volgende vragen om te komen tot het maatwerkadvies aan de gemeente:
Risico-identificatie
De eerste stap in de risicoanalyse van de GHOR is het in beeld brengen van de risicofactoren, specifiek voor gezondheid. De GHOR maakt een eerste scan van de factoren die bij het evenement aan de orde zijn.
De GHOR hanteert hierbij de landelijk ontwikkelde Factorenlijst Publieke Gezondheid bij Evenementen. Met dit landelijke overzicht streven GHOR- en GGD-adviseurs naar een uniforme benadering van risico-identificatie bij evenementen.
“De factorenlijst is tot stand gekomen op basis van (onder andere) inzichten van de WHO (WHO, 2015), factorenlijsten van andere landen en expertsessies met vertegenwoordigers uit GHOR en GGD. De checklist voor gemeenten is een afgeleide van deze meer uitgebreide factorenlijst voor GHOR en GGD.”
De factoren zijn gecategoriseerd in drie profielen:
Deze eerste stap leidt tot een globale inschatting welke aandachtsgebieden het evenement heeft en waarom.
“De factorenlijst sluit een specifiek advies door deskundigen niet uit. De uitkomsten geven namelijk nog geen antwoord op de vragen over onder meer de ernst en waarschijnlijkheid van de risico’s.”
Risicoclassificatie
Met het evenement en specifiek de mogelijke risicofactoren in beeld, is de vervolgstap om te beoordelen welke risico’s het grootst zijn en/of relevant zijn, zodat de advisering aan de gemeente zich kan richten op deze relevante risico’s. Hiertoe wordt de risicoclassificatie door de GHOR uitgevoerd. Daarbij wordt gekeken naar gezamenlijke risico’s als ook de specifieke risico’s per vakgebied.
In algemene zin geeft de risicobeoordeling antwoord op de volgende vier vragen:
De GHOR kijkt naar de specifieke risico’s op het gebied van publieke gezondheid en veiligheid tijdens evenementen. Dit kan net zo goed de combinatie zijn van meerdere, kleinschalige evenementen, die afzonderlijk met een basisadvies afgedaan kunnen worden, maar in de combinatie toch vragen om een maatwerkadvies, bijvoorbeeld door de impact op de regionale continuïteit van zorg.
“Voor veel risicofactoren is de (regionale) GGD de expert. De expertise van de afdelingen Medische Milieukunde, Infectieziektebestrijding en Technische Hygiënezorg worden ingezet bij de risicoanalyse.”
De GHOR zoekt op basis van de specifieke vraagstelling desgewenst samenwerking met andere partijen binnen en buiten de gehele keten van de gezondheidszorg, zoals de GGD, Regionale Ambulance Voorziening (RAV), Ziekenhuizen en Geestelijke Gezondheidszorg, sportbonden, kennisinstituten, Defensie en onderzoekers.
Er zijn verschillende methodieken beschikbaar om risico’s te duiden (in ernst, waarschijnlijkheid en de mate waarop je zicht hebt op risico’s). Veelgebruikte voorbeelden zijn onder meer BLOOS/ IRS, Bow-tie, Fine and Kinney en Failure Mode Effect Analyse (FMEA). Er is niet één van deze methodieken aan te wijzen als de beste. Geadviseerd wordt om regionaal een methodiek te kiezen die aansluit bij de regionale werkwijze. Veel meer is het van belang om de risicoclassificatie uit te voeren met de experts op de betreffende risico’s om samen te komen tot een breed gedragen oordeel.
De uitkomst van de risicobeoordeling wordt vastgelegd in het risicoprofiel van het evenement of (meerdere kleine) gelijktijdige evenementen en vormt de basis voor de te adviseren (preventieve) maatregelen.
Wanneer de GHOR, samen met de andere betrokken disciplines, de risico’s in beeld heeft, moeten ze vertaald worden naar gezondheids- en veiligheidsmaatregelen. In samenwerking met de academische werkplaats Anaphem werken we de komende jaren verder aan de wetenschappelijke onderbouwing van het GHOR-advies. Ook de vertaling van risico’s naar maatregelen valt daaronder.
In eerste instantie ligt de verantwoordelijkheid bij de organisatie om het evenement dusdanig te organiseren dat de hulpverleningsdiensten niet hoeven op te treden en er geen impact is op reguliere hulpverleningsdiensten. De organisatie neemt zelf de nodige maatregelen op het evenement. Het kan echter zijn dat de hulpverleningsdiensten aanvullende maatregelen of condities adviseren aan de organisator (via de gemeente) om de belangrijkste risico’s voldoende te kunnen beheersen. Deze maatregelen vormen samen met de geïdentificeerde risico’s het advies aan de gemeente.
“De GHOR hanteert in haar advies de zorgniveaus conform de Veldnorm evenementenzorg. Op basis van het risicoprofiel van het betreffende evenement adviseert de GHOR over het minimaal gewenste zorgniveau op het evenement. Meer informatie over de Veldnorm en het zorgniveau is hier terug te vinden.”
Samengevat; de te adviseren maatregelen bij evenementen kunnen voortkomen uit de volgende opties:
A. De gemeente bepaalt zelfstandig op basis van de uitkomsten van de processtap ‘bepaling behandelaanpak’ (zie HEV 2018), dat er geen (verzwarende) gezondheidsfactoren van toepassing zijn. Het evenement kan dan met het basis gezondheidsadvies afgehandeld worden.
B. De gemeente bepaalt dat er risicofactoren zijn en vraagt een maatadvies. De GHOR adviseert namens de DPG op basis van het risicoprofiel van het evenement. Ze kunnen verschillend van aard zijn, bijvoorbeeld: organisatorisch, inhoudelijk of technisch, gericht op gedrag/ voorlichting, het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen, veiligheid van personeel en/of ten aanzien van capaciteiten. Het maatwerkadvies is aanvullend op de standaard uitgangspunten.
Het maatwerkadvies van de GHOR kan omvatten:
De GHOR kan in meer of mindere mate zijn betrokken bij de uitvoering van een evenement.
Bij de volgende thema’s kunnen GHOR-functionarissen van dienst zijn:
Daarnaast kan de gemeente, op basis van regionale afspraken, de GHOR bijvoorbeeld vragen te ondersteunen bij het toezicht/ schouwen, of een signalerende rol te vervullen. Dit is geen landelijk beleid. De regionale afspraken omtrent deze activiteiten zijn terug te vinden in de regionale leidraad van de betreffende regio. De gemeente is er voor verantwoordelijk dat op een evenement de vergunningsvoorwaarden wordt voldaan. Hierover kan het GHOR-bureau formeel adviseren.
Het leren van incidenten, delen van ervaringen en het bijscholen van mensen zijn belangrijke elementen voor het verder professionaliseren van de adviesrol aan gemeenten. Zo kan gezamenlijk vooruitgang geboekt worden in het gezond en veilig organiseren van evenementen in de toekomst.
Ten behoeve van de evaluatie en toekomstig onderzoek is het nodig om relevante informatie systematisch te verzamelen, vast te leggen en te analyseren. Ten behoeve van een eenduidige registratie gebruikt de GHOR een landelijk uniform registratieformulier.
“Eenduidige registratie is van belang voor (toekomstig) onderzoek naar de mogelijke gezondheidseffecten van evenementen en gewenste maatregelen. In dit kader is er een landelijk, digitaal registratieformulier ontwikkeld dat GHOR- regio’s desgewenst kunnen koppelen aan de eigen website. Het landelijke sjabloon voor de ‘Evenementenrapportage GHOR’ staat hier.“
De GHOR onderzoekt bij een evaluatie of het verleende (maatwerk)advies passend was voor het evenement. De uitkomsten van de evaluatie kunnen leiden tot aanpassing van het advies voor volgende evenementen, zowel binnen als buiten de eigen regio. De evaluatie kan tevens als input dienen voor een eventuele multidisciplinaire evaluatie.
In samenwerking met de Academische Werkplaats Crisisbeheersing ‘Anaphem’ wordt gekeken op welke wijze beschikbare kennis (praktijk en wetenschap) ook in het vervolgproces op een goede wijze betrokken kan worden in het proces van de evenementenadvisering.
Terug naar homepage evenementenveiligheid