Forensisch medische expertise bij kinderen

Het programma FMEK is een project van de GGD’en, bedoeld om de regionale uitvoering van forensisch medische expertise voor kinderen (FMEK) te verbeteren.

Forensische geneeskunde is de tak van geneeskunde die medische kennis toepast ten behoeve van rechtszaken en justitieel onderzoek. De meeste forensisch artsen zijn werkzaam bij een GGD en verlenen onder meer medische zorg aan arrestanten, de lijkschouw bij niet-natuurlijk overlijden en forensisch medisch letselonderzoek. Een apart expertise gebied binnen de forensische geneeskunde is forensisch medische expertise bij kinderen: FMEK.

FMEK richt zich op het opsporen en duiden van letsels bij kinderen (<18 jaar) waarbij een vermoeden bestaat van lichamelijke mishandeling of seksueel misbruik. Forensisch artsen en verpleegkundigen met deze expertise spelen een belangrijke rol o.a. bij het vaststellen of lichamelijk letsel bij een kind het gevolg kan zijn van mishandeling. In de factsheet Wat is FMEK? kun je meer lezen wat FMEK behelst en met welke partijen wordt samengewerkt. Of bekijk de video voor meer informatie.

Het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) heeft de GGD’en in 2018 gevraagd de regionale organisatie van forensisch medische expertise bij kinderen op te pakken en te verbeteren. GGD GHOR Nederland heeft dit verzoek namens de GGD’en geaccepteerd en zorgt in de periode 2018-2021 voor uitwerking, implementatie en duurzame borging hiervan in het programma FMEK.

Het programma FMEK is onderdeel van en sluit aan bij het landelijke programma Geweld Hoort Nergens Thuis. FMEK speelt een belangrijke rol bij het eerder en beter in beeld krijgen van geweld bij kinderen en kwetsbaren.

Het doel van het programma FMEK

Het doel van het FMEK programma is dat regionaal, op niveau van de politieregio, de specialistische forensisch-medische expertise voor ieder kind op voldoende niveau overal en tijdig beschikbaar is en ingeschakeld wordt. De regionale aanpak voorkomt dat kinderen onnodig worden belast. De werkwijze houdt zoveel mogelijk rekening met de belevingswereld van het kind.

Om dit uit te voeren kent het programma FMEK deelprojecten en een regionale aanpak. In de deelprojecten worden diverse producten ontwikkeld om ervoor te zorgen dat er een duidelijk kwaliteitskader is voor de uitvoering van FMEK op regionaal niveau en helder is welke rol en werkwijze de regionaal forensisch artsen en verpleegkundigen hanteren. Inmiddels is het ‘Handelingskader voor het leveren van Forensisch Medische Expertise voor Kinderen (FMEK) door GGD’en’ opgeleverd en in de Stuurgroep FMEK van 17 juni 2020 vastgesteld. Er is afgesproken dat partijen regionaal ervaringen opdoen met het werken volgens het handelingskader FMEK in de praktijk en dat deze ervaringen regionaal en landelijk worden geëvalueerd. Het handelingskader FMEK kan worden bijgesteld als dat op basis van concrete casuïstiek nodig blijkt. Daarnaast is de richtlijn voor het uitvoeren van letselonderzoek en het rapporteren hierover aangescherpt, zijn de kwaliteitseisen voor een forensisch arts werkzaam op het gebied van FMEK met de GGD’en afgestemd en is uitgewerkt wat de rol van de forensische verpleegkundige bij FMEK zou kunnen zijn.

In onze factsheet programma FMEK kun je lezen over het doel, de aanpak en de deelprojecten van het programma FMEK.

Kinderen, maar ook andere kwetsbare personen
Voortschrijdend inzicht heeft ertoe geleid dat het programma niet uitsluitend kindermishandeling behelst, maar ook mishandeling van andere kwetsbare personen die niet in staat zijn zichzelf goed uit te drukken. Binnen het programma FMEK wordt voor deze groep ‘kwetsbaren’, het (regionale) netwerk van betrokken ketenpartners en de benodigde en wenselijke forensisch medisch expertise in kaart gebracht, en op regionaal niveau georganiseerd.

Organisatie en regionale aanpak

Het programma FMEK wordt uitgevoerd onder regie van GGD GHOR Nederland, namens de 25 GGD’en. Voor de organisatie van Forensische Geneeskunde en FMEK werken de GGD’en samen op het niveau van de 10 politieregio’s.

Op regionaal niveau vindt de implementatie in de vorm van pilots in de 10 politieregio’s plaats, met als belangrijk uitgangspunt een werkwijze conform het handelingskader FMEK. Hiermee is ruimte gecreëerd voor een regio-specifieke implementatie en aanpak.

In het programma FMEK zijn binnen de 10 politieregio’s Regionaal Coördinerend Experts (RCE) FMEK aangewezen. Zij hebben een belangrijke rol bij de ontwikkeling, de implementatie en versterking van het FMEK netwerk in de regio. De RCE FMEK is het aanspreekpunt voor regionale ketenpartners, onder andere Politie, OM en Veilig Thuis.

Heb je vragen over de aanpak van FMEK in jouw regio? Stuur dan een mail naar FMEK@ggdghor.nl, dan brengen we je in contact met de desbetreffende Regionaal Coördinerend Expert FMEK.

Partners en stuurgroep FMEK

De (forensisch artsen en verpleegkundigen van) GGD’en werken samen met partners uit zowel de strafrechtketen als de zorgketen rondom kinderen en andere kwetsbare personen. Dit zijn onder andere de politie, het OM, (vertrouwensartsen van) Veilig Thuis, de Raad voor de Kinderbescherming. Centra voor Seksueel Geweld, het LECK, huisartsen en regionaal werkende kinderartsen.

Voor het programma is in 2018 de Stuurgroep FMEK opgericht. Deze stuurgroep heeft een rol als klankbord gedurende het programma, en in het mee sturen op het realiseren en faciliteren van de gewenste samenwerking en het borgen en bewaken van landelijke afspraken. Met de afronding van het FMEK programma in zicht is in 2022 besloten de Stuurgroep om te buigen in een nieuwe vorm: het Netwerkoverleg FMEK keten. Het Netwerkoverleg heeft als doel de effectiviteit van de samenwerking tussen alle betrokken partijen rondom FMEK te borgen en verder te versterken.

De volgende organisaties zijn vertegenwoordigd in het Netwerkoverleg FMEK keten:

Meer weten

• Factsheet Wat is FMEK?
• Factsheet programma FMEK
• Handelingskader voor het leveren van FMEK door GGD’en
• Het programma Geweld Hoort Nergens Thuis voor de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling in de periode 2018-2021 vind je hier.
• Een forensisch arts vertelt in een informatief filmpje van de KNMG over zijn beroep.