Een blik achter de schermen van evenementenveiligheid

“Er is weer steeds meer mogelijk”, zegt Jan van Leeuwen, hoofd GHOR Rotterdam-Rijnmond, op de vraag wanneer er weer evenementen mogen worden georganiseerd. Maar de mensen van de GHOR hebben de afgelopen tijd niet stilgezeten. En tijd om te vertellen over wat zijn GHOR-collega’s doen en meemaken, dat maakt hij gewoon.

Dames met enorme verentooien

“Ik kan me nog herinneren dat het zomercarnaval in Rotterdam gevierd werd en dat er storm voorspeld werd,” vertelt hij als hem gevraagd wordt naar de rol van de GHOR bij grote publieksevenementen. “Die dames op die hoge praalwagens dragen soms verentooien met een enorme spanwijdte! Er staan marktkraampjes die bij storm zo over straat kunnen waaien en een podium houdt het misschien ook wel niet”. Een onverantwoorde situatie. Aan de andere kant is een organisator hier maandenlang mee bezig geweest en verheugt publiek zich op een leuke dag. Een beslissing over het wel of niet laten doorgaan van een evenement is een fors dilemma. Afzeggen terwijl het achteraf niet nodig blijkt, is erg. Maar een evenement laten doorgaan en dat er vervolgens gewonden, of erger vallen, is echt verschrikkelijk. “We waren al snel in overleg met de organisator omdat we het onverantwoord vonden om het door te laten gaan. De organisator had uiteindelijk die ochtend om 5 uur in hun crisisberaad de knoop doorgehakt: het evenement wordt gecanceld”.

Er spelen heel veel belangen waar een burgemeester rekening mee moet houden voordat hij of zij beslist of een evenement mag plaatsvinden. De GHOR besluit niet of een evenement een vergunning krijgt of niet, maar zorgt ervoor dat een gemeente alle overwegingen op het gebied van gezondheid en veiligheid heeft, om zo een afgewogen beslissing te kunnen nemen.

Van teststraten tot Diergaarde Blijdorp

In de coronatijd waren er natuurlijk weinig tot geen evenementen. Maar dat wil niet zeggen dat er op dat vlak niets te doen is. De honderden test- en vaccinatielocaties in het land moeten natuurlijk ook veilig en gezond zijn, dus dat was de afgelopen tijd één van de klussen van de GHOR. Jan van Leeuwen: “Hier in Rotterdam zitten ook veel grote bedrijven. En die gaan natuurlijk niet stil zitten. Petrochemische bedrijven gingen deze periode van rust gebruiken voor groot onderhoud. En groot onderhoud, betekent veel mensen. Hoe doe je dit vanuit coronaperspectief gezond en veilig? In welke hotels worden die contractors ondergebracht? Zijn daar de maatregelen goed genomen? Maar ook: onder welke voorwaarden kan bijvoorbeeld Diergaarde Blijdorp open?”

Het wordt al snel duidelijk dat de GHOR niet altijd even zichtbaar is, maar achter de schermen veel doet voor de veiligheid en gezondheid van grote groepen mensen.

Kan tijdens de wielerronde de verloskundige erdoor?

Bij hoogrisico-evenementen is er intensief in contact met gemeente, met brandweer, met politie en ook met de organisator over mogelijke gezondheids- of veiligheidsrisico’s. En je kijkt wat er nodig is om een evenement wél veilig en gezond te kunnen organiseren. En dat gaat verder dan de veiligheid van de bezoekers van het evenement. Jan van Leeuwen: “Heel belangrijk is het effect van een evenement op de zorgcontinuïteit: of de reguliere bereikbaarheid van zorg gegarandeerd is. Een marathon leidt bijvoorbeeld tot extra inzetten van ambulances en bezetting van de Spoedeisende Hulp. Als je meerdere ambulances uit de reguliere paraatheid van de ambulancezorg trekt, dan heeft dat direct effect op de acute zorgketen. Dat moet je zien te voorkomen door eisen te stellen aan de geneeskundige hulpverlening ter plaatse. Of als tijdens een wielerronde wijken afgesloten worden, kan dan de verloskundige nog snel naar een aanstaande moeder, of kan iemand dan nog snel bij de huisarts komen?” Maar ook tijdens een evenement is de GHOR aanwezig. Bijvoorbeeld om te monitoren of de vergunningsvoorwaarden worden nageleefd en het aan het bevoegd gezag door te geven als dat niet zo is en er risico ontstaat.

Songfestival is meer dan Ahoy

Bij een enorm evenement als het Eurovisie Songfestival duurt de voorbereiding natuurlijk wat langer. Jan: ”De organisatie was al in 2019, voor corona dus, begonnen. In 2020 is het gestopt en de draad werd begin dit jaar weer opgepakt. Je kijkt naar de gezondheid en veiligheid in allerlei scenario’s: van een volledig digitaal evenement tot een songfestival in de oude vorm. Al gauw is de GHOR samen met gemeente, brandweer, politie en organisator in overleg om alles gezond en veilig te laten verlopen. De aandacht is vooral gericht op wat zich binnen de muren van het songfestival afspeelt. Maar er zijn ook vragen waar de GHOR zich mee bezig houdt, die minder voor de hand liggen. Wat te doen als er een delegatie besmetting oploopt? Wat zijn de afspraken die zijn gemaakt? Is er huisartsenzorg geregeld? Zijn de maatregelen in hotels goed getroffen? Hoe voorkom je dat er feestjes plaatsvinden in hotels? Hoe zorg je ervoor dat de druk op het zorgsysteem minimaal blijft.“

Jan vertelt: “De adviezen die we geven moeten hout snijden en moeten het bevoegd gedrag, de burgemeester dus, in staat stellen om een besluit te nemen over de vergunning. Burgemeesters willen graag een goed en gedegen advies, maar wel eentje waar ze een eigen oordeel over kunnen geven. Ze moeten namelijk meer aspecten laten meewegen.”

En tot slot benadrukt hij: “Goede en actuele adviezen en beoordeling van risico’s en evenementen, vanuit het maatschappelijke belang van gezondheid en veiligheid: dat mag je aan de GHOR overlaten”.