Verhalen van de mensen van GGD en GHOR

“Het is mooi om te zien dat het dragen van oordopjes steeds normaler wordt”

Een gezellig avondje de kroeg in, genieten van de muziek en ’s avonds in bed liggen met een piepend geluid in de oren. Voor veel mensen is dit een scenario dat ze weleens hebben meegemaakt. Alleen, weten velen niet dat de harde muziek, dat de piep in de oren veroorzaakt, kan leiden tot permanente gehoorschade, oorsuizen of tinnitus. “Uit onderzoek onder jongeren tussen de 12 en 19 jaar blijkt dat 54% van hen risico loopt op gehoorschade, door onder meer het gebruik van eigen muziekspelers of blootstelling aan harde muziek tijdens het uitgaan.”

“Veel moeders laten hun dochter uit liefde besnijden”

Meisjesbesnijdenis wordt in Nederland gezien als een ernstige vorm van kindermishandeling. Er zijn geen gezondheidsvoordelen, maar wel vele gezondheidsrisico’s. Om deze reden zetten GGD’en zich actief in om vrouwelijke genitale verminking te voorkomen. “Vrouwen die zijn besneden kunnen in hun leven op psychisch, sociaal en/of lichamelijk vlak problemen ervaren.”

“Met fijnmazig vaccineren drongen we door tot in de haarvaten van wijken”

Of het nu gaat over COVID-19 of een andere ziekte, de GGD’en proberen – samen met de Rijksoverheid – zoveel mogelijk vaccinatiedrempels weg te nemen. Zo zetten GGD West-Brabant en GGD Zuid-Holland-Zuid voor mensen met extreme prikangst bijvoorbeeld een hulphond en een virtualrealitybril in. Ook openden GGD’en kleinschalige locaties in buurten. Dankzij dit soort inspanningen konden in de laatste fase van de eerste COVID-19 vaccinatieronde nog een miljoen extra mensen – die dat wilden – een vaccinatie krijgen.

Informatievoorziening en datagestuurd werken

Een gemeente is verantwoordelijk voor de publieke gezondheid van haar bevolking.  Deze taak is (meestal) neergelegd bij de GGD. GGD’en zijn gemeenschappelijke regelingen en worden bestuurd door de wethouders van deelnemende gemeenten. In de regio Kennemerland werkt de GGD voor de inwoners van negen gemeenten, waaronder de gemeente Velsen. Wethouder Marianne Steijn (PvdA) en GGD Directeur Publieke Gezondheid Bert van de Velden vertellen over hun samenwerking en delen hun visie op informatievoorziening en datagestuurd werken.

Mentale gezondheid

Mentale gezondheid is net zo’n belangrijk onderwerp als fysieke gezondheid, vindt Samantha Dinsbach. GGD Twente besteedde er tijdens de coronacrisis veel aandacht aan. ‘Je zag golfbewegingen in het welbevinden die direct samenhingen met de lockdowns. De mentale gezondheid is onderdeel van de totale gezondheid. Als je je ongelukkig voelt, krijg je allerlei gezondheidsklachten’, zegt de directeur publieke gezondheid GGD Twente. De coronacrisis met zijn lockdowns heeft dat besef volgens haar versterkt. ‘We hebben gemerkt hoezeer onze mentale gezondheid afhankelijk is van alles wat we kunnen doen.’

GGD toezicht: lokaal ingebed maar met maatschappelijke impact

Met toezicht dragen GGD’en bij aan de publieke gezondheid en beschermen zij kwetsbare inwoners. Op welke momenten merk je dat ook echt in de dagelijkse praktijk als toezichthouder? Judith Ottens en Annelies Buigholt komen als toezichthouders op uiteenlopende plekken; van kindercentra tot asielzoekerscentra, van Wmo-organisaties tot tattooshops.

Expertisecentrum vaccinaties

Sara Klijzing werkt voor de afdeling Reizigersvaccinatie van GGD Amsterdam. De afdeling doet veel meer dan alleen reizigers vaccineren. “We worden steeds meer een expertisecentrum voor vaccinaties, en dat is een mooie ontwikkeling.” Op de afdeling werken 2 artsen, 10 doktersassistenten en 10 verpleegkundigen. Zij zien elke dag een bonte stoet Amsterdammers aan zich voorbij trekken. Gezinnen, groepen voor een lustrumreis, mensen die op familiebezoek, vakantie of bedevaart gaan, kinderen, ouderen en chronisch zieken.

Terugblik op de eerste opvang van Oekraïense vluchtelingen

100 dagen geleden arriveerden de eerste Oekraïense vluchtelingen in Nederland. Reggie Diets is crisis coördinator bij de GHOR Gelderland-Midden.
‘We moesten van niets iets maken.’ Reggie Diets, algemeen commandant en crisis coördinator van de GHOR voor de regio Gelderland-Midden blikt terug op de eerste dagen van opvang van Oekraïense vluchtelingen.

Een infectieziekte? Het IZB-team van de GGD staat klaar

Begin mei was het plots in Nederland, monkeypox. Deze virusinfectie komt oorspronkelijk vooral voor in Afrika. Nu verspreidt de ziekte zich over andere delen van de wereld. Vaccineerder Marian Verboom en Heinrich Brockhoff, arts Maatschappij en Gezondheid bij GGD Haaglanden, vertellen over hoe het er achter de schermen aan toe gaat bij de monkeypox vaccinatiecampagne: ‘Het blijft wel ieders eigen keuze om gevaccineerd te worden. Ik hoop mensen zo goed mogelijk te informeren om hun keuze onderbouwd te kunnen maken.’

Eerlijke gesprekken, concrete resultaten

Een onbedoelde zwangerschap heeft grote impact op het leven van vrouwen en mannen in kwetsbare situaties. Een open gesprek tussen hulpverleners en cliënten over de kinderwens blijkt echter niet altijd eenvoudig. Het programma Nu Niet Zwanger doorbreekt bestaande barrières en helpt betrokkenen op pad. Wethouder Marianne Smitsmans – Burhenne en projectleider Ellen Jeuken over weloverwogen keuzes en duidelijke cijfers.

Patiënten beter beschermd tegen infectieziekten door samenwerking GGD en ziekenhuis

Als je patiënten die afweeronderdrukkers gaan gebruiken wilt beschermen tegen infectieziekten kun je het beste vaccineren. In Noord- en Oost-Gelderland zocht de GGD-arts Helen Siers daarom de samenwerking op met de ziekenhuizen in de regio. Maag-, darm- en leverarts Daan de Koning is enthousiast. “Vaccineren is veel makkelijker dan een infectieziekte genezen.”

Flexibel toezicht in de kinderopvang: ‘Ik verwacht dat we leukere gesprekken krijgen.’

Flexibel toezicht in de kinderopvang. Een kans op meer verdieping en onvoorspelbaarheid in de inspecties. “Houders zeggen vaak: kun je niet eens kijken waar ik waar ik écht mee bezig ben? Door een deel van de vaste set vrij te geven, geef je toezichthouders de vrijheid om bepaalde thema’s aan te snijden.” Aldus Bibi van Empelen, toezichthouder bij GGD Gooi en Vechtstreek. Samen met Frank Beijk, beleidsmedewerker bij GGD GHOR Nederland, wordt gesproken over de kansen die deze nieuwe vorm van toezicht met zich meebrengt.

Werken aan een kansrijke start door gehoor- en hielprikscreening

Waarom zijn de gehoor- en hielprikscreening zo belangrijk? Elise Klarenbeek, coördinator neonatale screeningen en beleidsmedewerker JGZ bij GGD regio Utrecht: “Ik geloof in preventie en vroegtijdige opsporing van gezondheidsstoornissen. In combinatie met een goede voorlichting, zorgt dit ervoor dat kinderen gezond kunnen opgroeien.”

Bekijk ook het ontroerende filmpje aan het einde van het interview!

Met de wijk-GGD’er geen handboeien voor mensen met verward gedrag, maar hulp

Er wordt volop geëxperimenteerd om het aantal incidenten rond mensen met onbegrepen gedrag terug te dringen. Een succesvolle pilot is de ‘wijk-GGD’, een werkwijze die begin 2022 door 21 gemeenten wordt ingevoerd. Het project is een samenwerking tussen politie, de gemeente en GGD Brabant-Zuidoost en heeft een drieledig doel: agenten als Verberne ontlasten, escalaties rond personen met onbegrepen gedrag voorkomen, en kwetsbare mensen sneller en beter helpen. In Veldhoven loopt al langer een wijk-GGD’er rond, die de krachten bundelt met de wijkagent.

De 22 wekenprik en het Rijksvaccinatieprogramma: een krachtig voorbeeld van preventie

“De 22 wekenprik zorgt ervoor dat je tijdens de zwangerschap al je kindje beschermt tegen kinkhoest. Dat is belangrijk, want in de eerste weken zijn baby’s het meest vatbaar voor de ziekte.” Melissa, jeugdarts bij GGD regio Utrecht, staat achter haar thuisbureau en belt met aanstaande ouders. Ze willen hun kindje beschermen tegen kinkhoest en hebben vragen over het vaccin in combinatie met de medicatie van de vrouw. “Op die momenten zijn mensen heel blij dat je de tijd neemt en hun vragen beantwoordt, alsof je erbij zit.”

Asielzoekers wegwijs in onze gezondheidszorg

Wat nou als je net in Nederland bent aangekomen, de taal nog niet goed spreekt en de weg in de Nederlandse gezondheidszorg nog niet goed kent? Dan zijn gezondheidsbevorderaars Hilde Roberts en Emine Bolat er voor je. Zij geven, samen met hun GGD-collega’s, voorlichtingen aan asielzoekers die verblijven in de opvanglocaties van het COA. Het belang van gezondheidsvoorlichting mag duidelijk zijn, zo zegt Hilde: “Als we mensen wegwijs maken in ons land en ons zorgsysteem, voorkomen we dat de zorg onnodig overbelast raakt.”

Onderdompelen in grootschalige crisisscenario’s

Een oefenruimte waarin er interactief in een 360 graden-setting getraind kan worden, de droom van ieder opleidingscentrum. Daarom sloegen de ambulancediensten en de Geneeskundige Hulporganisatie in de Regio (GHOR) van de regio’s Haaglanden en Brabant Midden-West-Noord de handen ineen en is de eerste gezamenlijke immersive training in Haaglanden een feit. Patrick Scheffer, beleidsmedewerker vakbekwaamheid bij de GHOR was betrokken bij de totstandkoming ervan.

Een gezonde stad: da’s logisch!

Op naar een gezonde stad. Het is mogelijk met de Gezondheidslogica volgens 12 Amsterdamse principes, een inspiratiedocument waardoor elke inwoner zijn eigen stad nooit meer wil verlaten. In gesprek met Imke van Moorselaar en zijn collega Judith Jonker voel je de innerlijke drive om vanuit hun rol bij GGD Amsterdam hun stad nóg gezonder te maken. Waarom elke stad een gezondheidslogica zou moeten hebben?

Ik draag mijn steentje bij aan een gezondere generatie!

Eén van de taken van de GGD is om jongeren te helpen een gezonde keuze te maken bij wat ze eten. Samen met scholen, gemeenten en supermarkten in Flevoland ging GGD Flevoland hiermee aan de slag. Wil je weten hoe, bekijk dan het filmpje.

De GGD’en zetten zich samen met ruim 70 partijen in voor steeds minder mensen die kampen met obesitas. Concreet mikken we op 40% minder mensen in 2040 met overgewicht. Dat jaartal lijkt nog ver weg, maar de jongeren van nu zijn de volwassen van 2040. Geen tijd te verliezen dus!

Zorgwekkend gedrag? Wijk-GGD gaat erop af

Veel mensen kennen het beeld wel van de op straat lopende en in hoekjes slapende ‘zwervers’, de mensen die nergens thuis lijken te horen en waar vaak met een boogje omheen wordt gelopen. Ze zijn zo bezig met de meest basale zaken in het leven zoals wat en waar eet ik, waar is een slaapplek, waar is het warm, waar is rust.

Wie kijkt er nog om naar deze mensen die de reguliere zorg vermijden, die eigenlijk buiten de samenleving staan en bij wie een veelheid aan problemen speelt?

Lijkschouw aan de keukentafel

Sophie (29) is er klaar voor: het stokje overnemen van haar vader Sieb (65) en moeder Marijke (63) die allebei werken als forensisch arts bij GGD IJsselland. Een echte ‘forensische familie’ dus. Sophie straalt zodra ze over haar opleiding en toekomstige beroep praat. Als kind hoort ze haar ouders dagelijks bevlogen over het vakgebied praten en dat werkt aanstekelijk. Ze weet: dát wil ik later ook worden. “Wij houden ons niet alleen maar bezig met overledenen: júist levende mensen maken een groot deel uit van ons werk.”

Watersnood in Limburg: de waarde van de GHOR

Danny ten Berge, unit-hoofd GHOR Zuid-Limburg, en Annette Theuws, afdelingshoofd GHOR Limburg Noord, hebben er net een aantal heftige dagen opzitten wanneer wij hen spreken. De extreme wateroverlast en overstromingen in juli 2021 hebben veel van hen en hun collega’s gevraagd en hebben indruk gemaakt. Maar als ze na afloop bedankjes ontvangen en beseffen dat de GHOR tijdens deze crisis haar rol heeft uitgevoerd zoals die bij de oprichting bedoeld was, dan zijn ze terecht trots en tevreden.

Geluidsoverlast: recht op rust

Als je met Fred Woudenberg, hoofd afdeling Leefomgeving van GGD Amsterdam praat, dan praat je met meer dan 30 jaar ervaring op het gebied van gezondheid en leefomgeving. Geluidsoverlast is één van de onderwerpen die hierbij horen. En de gevolgen ervan zijn veel groter dan je zou denken. Van slaaptekort en stress tot hoge bloeddruk of hartinfarct, jaarlijks overlijden er mensen aan de gevolgen van geluidsoverlast.

Voorlichting in buurthuizen en moskeeën

In Amsterdam Nieuw-West is de vaccinatiegraad onder jongeren laag. Jeugdartsen Salem Zeggay en Mimouna Akhmouch en jeugdverpleegkundige Aïcha Karimi proberen al jaren om jongeren en hun ouders op een meer persoonlijke manier te benaderen. Maar ja, waar vind je de tijd? Uitgerekend corona bood uitkomst.  “Door de lockdown waren de scholen dicht. Tegelijkertijd werd corona een belangrijk onderwerp. Er was veel onzekerheid en angst onder de bevolking. Wijkorganisaties, buurthuizen en jongerenwerkers hebben ons benaderd om voorlichting te geven over corona en vaccinaties. Dat zijn we gaan doen.”

Lijkschouw, arrestantenzorg en kindermishandeling

Jonne Kortmann (39) werkt als forensisch arts bij GGD Flevoland. Haar werkdag klinkt misschien als een spannende aflevering van de Amerikaanse televisieserie Crime Scene Investigation (CSI), maar is dat ook zo? Jonne vertelt wat ze zoal doet op een dag. En dat gaat van lijkschouw, tot arrestantenzorg tot meekijken bij het vermoeden van kindermishandeling. “Je weet aan het begin van je dag niet hoe de dag gaat eindigen. De telefoon gaat en je weet niet wat je gaat doen. Je kunt opeens bij een sloot staan, of in een politiecel.”

Gezondheidsmakelaars

Als gezondheidsmakelaars bij GGD Brabant Zuidoost zijn Elke Breugelmans en Marijke de Kroes betrokken bij het lokale gezondheidsbeleid van gemeenten in deze regio. Ze vormen de verbindende schakel tussen onderzoek, beleid en interventies. Vanuit de GGD benaderen Elke en Marijke het onderwerp ‘gezondheid’ breed. “Gezondheid is veel meer dan je fysiek goed voelen”, vertelt Elke. “Het gaat ook om mentaal welbevinden, zingeving en meedoen in de samenleving.”

Oefenen zorgt voor eye openers

Een brand in Zorgwaard, locatie ’t Huys te Hoecke waarbij bewoners geëvacueerd moesten worden, hield halverwege oktober de gemoederen in Puttershoek bezig. Niet bij bewoners en bezoekers, maar bij de deelnemers aan de oefening die de GHOR ZHZ aanbood aan Zorgwaard om zich aan de hand van deze simulatie voor te bereiden op incidenten. Anouk van Galen, adviseur evenementen en zorgcontinuïteit, vertelt over het nut van oefeningen als deze bij Zorgwaard.

Samenwerken aan een rookvrije generatie

Sinds 1 juli zijn rookruimtes in overheids- en openbare gebouwen verboden. GGD’en adviseren en ondersteunen gemeenten bij het rookvrij maken van hun openbare ruimtes. Christien Pieterse van GGD Noord- en Oost-Gelderland is van mening dat je dit alleen doen als je hierbij zelf het goede voorbeeld geeft. Christien vertelt haar aanpak, uitdagingen en over de samenwerking met gemeenten. Diane Klok van de Gemeente Lochem gaat dieper in op de rol van de GGD: “Christien geeft vaak nèt dat zetje dat ons op weg helpt én in beweging houdt.”

Deskundige infectiepreventie

Rineke Nanlohij is deskundige infectiepreventie (DIP’er) bij GGD Brabant Zuidoost. Zij zet zich in voor een goede hygiëne en helpt zo verspreiding van besmettelijke ziekten of infecties te voorkomen. Bij tattooshops en piercingstudio’s, in verzorgings- en verpleeghuizen, gehandicaptenzorg en zogenaamde ‘risicolocaties’, zoals scholen, sportlocaties, zorgboerderijen of seksbedrijven. Daarnaast adviseert ze gemeenten over hygiënemaatregelen voor het verlenen van een vergunning voor een evenement.

Veehouderij en gezondheid

Wie kent het niet: je fietst of rijdt langs weilanden en ineens ruik je ‘het landelijke luchtje’. Typisch voor een omgeving waar veehouderij plaatsvindt. Wat hangt er dan precies in de lucht? En hoe (on)gezond is die geur? Renske Nijdam, adviseur Milieu & Gezondheid in het team gezondheid, milieu en veiligheid van de GGD-en in Brabant, weet alles over de relatie tussen veehouderij en de gezondheid van mensen en adviseert gemeenten hierover.

Zit je als jongere ergens mee? Dan is er JouwGGD

Of het nou gaat over seksualiteit, gevoelens of vaccinaties, de GGD biedt een plek waar jongeren altijd met hun vragen terechtkunnen. Het online platform JouwGGD biedt jongeren betrouwbare informatie over de meest uiteenlopende onderwerpen. Ook kunnen ze anoniem chatten met professionals. “Je hoopt dat ze die ene vraag die ze aan niemand durven stellen, wél bij ons kwijt kunnen.”

Jeugdarts in Amsterdam

Als Salem Zeggay (34) op de basisschool zit, krijgen haar ouders te horen dat ze niet te veel van haar moeten verwachten. Nu werkt ze als jeugdarts bij GGD Amsterdam-Oost. “Als een leerling niet lekker in z’n vel zit, en daardoor niet tot leren komt, dan zie ik daar mezelf in, als het meisje van elf. Het mooie is dat ik dan echt iets kan betekenen. Ik ga in gesprek met school, met de ouders, met de jongere zelf. Wat is er aan de hand, wat heeft hij of zij nodig en hoe kan ik daarbij helpen?”

Hoe roze is jouw wolk?

Als de wolk bij moeder na de geboorte van een baby steeds donkerder kleurt, is daar lang niet altijd genoeg aandacht voor. Bij GGD Hart van Brabant zetten ze twee preventieve interventies in om te voorkomen dat deze moeders in een postpartum depressie belanden: MamaKits of Mamas@home. De GGD is de aangewezen partij om kwetsbare jonge moeders te ondersteunen, vinden VoorZorgverpleegkundige Mayke Slenter en jeugdverpleegkundige Inge van de Rijt. “Bij geen enkele moeder is de wolk knalroze.”

Veiligheid bij evenementen

Het coronavirus zorgde er het afgelopen jaar voor dat er nauwelijks evenementen waren. Toch zat Jarno Rouweler, adviseur risicobeheersing en evenementen bij GHOR Twente, niet stil. En ook nu heeft hij genoeg te doen. ‘Als we nu niet beginnen met advies en voorbereidingen is het voor de organisatoren van evenementen sowieso te laat. We proberen te kijken naar mogelijkheden in plaats van naar onmogelijkheden. Het is dus niet ‘dit mag niet’, maar ‘op deze manier kan het wel’. Het wordt sowieso een druk najaar.’