De burgemeester is het bevoegd gezag van de gemeente en de vergunningverlener voor evenementen. Om de publieke gezondheid en veiligheid te waarborgen is het belangrijk dat hij/zij een adviseur van de GHOR heeft die de gezondheidsrisico’s van een evenement in kaart brengt en deskundig advies geeft.
HANDREIKING EVENEMENTENVEILIGHEID 2021 (pdf)
Een gemeente krijgt jaarlijks van organisatoren meerdere aanvragen voor evenementen. De gemeente kan zelf ook organisator of medeorganisator zijn. In beide gevallen weegt de gemeente verschillende belangen af.
Evenementen zijn belangrijk voor de aantrekkelijkheid van een gemeente voor wonen en werken, cultuur, de lokale economie, het imago en de reputatie van de gemeente. Evenementen kunnen echter ook een risico vormen voor publieke gezondheid en veiligheid. Evenementen vragen daarom een goede risicobeoordeling
De veiligheid (en publieke gezondheid) van evenementen valt of staat bij de betrokkenheid van de gemeente, en specifiek de burgemeester als bevoegd gezag. De burgemeester is eindverantwoordelijk voor de Openbare Orde en Veiligheid en het beschermen en bevorderen van gezondheid van de bevolking in de gemeente.
Op basis van de Gemeentewet (artikel 174) is de burgemeester belast met toezicht op openbare samenkomsten en vermakelijkheden. De burgemeester verleent (wel of niet) een evenementenvergunning aan de organisator. Hieraan kan de burgemeester randvoorwaarden verbinden. Aan de hand van het GHOR-advies (naast de adviezen van de andere diensten) kan de burgemeester voor elk evenement een weloverwogen besluit nemen.
De voorbereiding, uitvoering en evaluatie van evenementen vallen onder verantwoordelijkheid van het gemeentebestuur. De gemeente is het bestuursorgaan dat regels moet stellen voor evenementen., Deze regels zijn vastgelegd in de APV.
De aandacht voor evenementen is er niet voor niets. Incidenten op binnen- en buitenlandse evenementen illustreren de noodzaak van professioneel advies. Een goed opgezet evenementenbeleid kan de gezondheids- en veiligheidsrisico’s tot een minimum beperken.
“Dat je risico’s niet ziet, betekent niet dat ze er niet zijn.”
Hoe pakt de gemeente dit aan?
Bij een evenementenaanvraag bepaalt de gemeente (in overleg met de hulpverleningsdiensten) de behandelaanpak door in te schatten of het evenement risico’s (voor onder andere (publieke) gezondheid en veiligheid) met zich meebrengt – en zo ja, of deze acceptabel zijn.
Om een evenement gezond en veilig te laten verlopen heeft de burgemeester veel aan de GHOR. Namens de Directeur Publieke Gezondheid biedt de GHOR de gemeente maatwerkadvies bij een evenementenaanvraag. De GHOR vertegenwoordigt deskundigen op het gebied van (publieke)gezondheid en veiligheid. De GHOR betrekt bij het opstellen van het GHOR-advies kennis en deskundigheid uit haar netwerk. Denk aan de GGD, RAV, ziekenhuizen, RIVM en andere kennisinstituten.
De GHOR buigt zich over de vraag wat er bij een specifiek evenement kan misgaan op het gebied van publieke gezondheid en veiligheid. Of anders gezegd; wat moet de organisator doen in de voorbereiding om problemen te voorkomen. De GHOR beoordeelt evenementen ook op de mogelijke verstoring van de reguliere zorg en welke geneeskundige voorzieningen en gezondheidskundige maatregelen nodig zijn om dit te voorkomen.
Voor de gemeente is het van belang om te weten dat de GHOR uitgaat van een bredere definitie van ‘evenementen’ dan omschreven in de Algemene Plaatselijke Verordening (APV).
De GHOR kan hierdoor ook andere gebeurtenissen dan festivals beoordelen, waar grote aantallen mensen verwacht worden (mass gatherings) maar ook situaties waarbij meerdere kleinere evenementen een gezamenlijk (groter) effect hebben.
De GHOR hanteert voor evenementen een basisadvies. De gemeente en de organisator kunnen deze bij ieder evenement betrekken. De standaard uitgangspunten van de GHOR zijn voor een groot aantal evenementen afdoende.
De standaard uitgangspunten zijn van toepassing op evenementen zonder specifieke geneeskundige en gezondheidskundige risicofactoren. De gemeente kijkt bij een evenementenaanvraag onder meer naar de invloed van het evenement op de openbare orde en veiligheid (op basis van de Wet veiligheidsregio’s) en naar de mogelijke gezondheidsrisico’s voor de bevolking (op basis van de Wet Publieke Gezondheid).
Om gemeenten te helpen gezondheidskundige risico’s inzichtelijk te krijgen, heeft de GHOR een checklist ontwikkeld in samenwerking met deskundigen van de GGD. In de checklist staan aandachtspunten en bijbehorende risicofactoren. De gemeente kan de plannen van de organisator naast de checklist leggen en bepalen of de activiteiten, doelgroep en/of omgeving kunnen leiden tot gezondheidsklachten of onveilige situaties? Indien één of meer van de aandachtspunten uit de checklist op het evenement aanwezig is, is een maatwerkadvies van de GHOR noodzakelijk.
DOWNLOAD CHECKLIST EVENEMENTENVEILIGHEID (pdf)
Is er op basis van de checklist geen maatwerkadvies nodig, maar twijfelt de gemeente toch nog over de grootte of impact van de risico’s op een evenement? Dan kan altijd advies gevraagd worden aan een evenementenadviseur van het regionale GHOR-bureau. Daar kan de gemeente ook terecht met andere twijfels en complexe vraagstukken.
Wat is het maatwerkadvies?
Als er specifieke factoren op een evenement aan de orde zijn, kan de gemeente een beroep doen op de GHOR voor een maatwerkadvies. Het maatwerkadvies van de GHOR is een uitbreiding van de standaard uitgangspunten. Dit maatwerkadvies omvat een analyse van de mogelijke gezondheidsrisico’s op het evenement, een capaciteitsanalyse en de gewenste maatregelen. Om tot het integraal gezondheidsadvies te komen, brengt de GHOR de juiste experts bijeen.
De gemeente heeft een evenementenaanvraag ontvangen en wil de GHOR om advies vragen. Wat zijn de stappen?
De maatregelen die de GHOR adviseert kunnen organisatorisch van aard zijn, maar ook technisch en/of inhoudelijk, gericht op gedrag/voorlichting, het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen, veiligheid van personeel en/of ten aanzien van de hulpverleningscapaciteiten. Als bijvoorbeeld de binnenstad voor een evenement moet worden afgesloten, brengt de GHOR advies uit over aanrijdroutes voor de ambulance. Houdt de organisatie wel genoeg rekening met de hygiëne op een tattoo- en piercingbeurs? De GHOR geeft aan welke hygiënemaatregelen gewenst zijn.
Afhankelijk van de omvang en het soort evenement kan de GHOR ook andere taken vervullen. Dit is afhankelijk van regionale afspraken en is geen landelijk beleid. De regionale afspraken omtrent deze activiteiten zijn terug te vinden in de regionale leidraad van de betreffende regio. Deze taken betreffen bijvoorbeeld:
Wat de GHOR tijdens een evenement doet, staat hier.
De organisator moet de vergunningsvoorwaarden naleven, en de gemeente is er verantwoordelijk voor dat dit ook gebeurt. Verder moet de gemeente ervoor zorgen dat de zorgverleners en betrokken veiligheidsdiensten op het evenement klaarstaan en zijn voorbereid. Zo zijn er meer uitvoerende taken waar de gemeente verantwoordelijkheid voor draagt. De verschillende taken waarin de GHOR een rol kan vervullen, zijn te vinden in de procesbeschrijving van de GHOR (zie hoofdstuk 5.3 ‘Uitvoering’).
Na het evenement is het tijd voor evaluatie. Iedereen wil immers graag dat toekomstige evenementen zo mogelijk nog beter verlopen. De organisator en andere betrokkenen hebben belang bij een evaluatie. De gemeente kan vragen om een evaluatieverslag. De GHOR staat klaar om hier een bijdrage aan te leveren en zorgt voor de rapportage van de evenementen zorgorganisaties.
Nu verbindt de burgemeester nog op basis van de APV eisen en voorwaarden aan een evenementenvergunning. Met de komst van de Omgevingswet verandert er het een en ander.
In de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) staan gemeentelijke bevoegdheden uitgewerkt, waaronder de regels rond evenementen. Nu is soms onduidelijk welke zaken in een gemeentelijke verordening kunnen worden geregeld. Daar moet op 1 januari 2022 verandering in komen met de Omgevingswet.
Elke gemeente gaat werken vanuit een Omgevingsvisie die zij vertaalt naar een eigen integraal Omgevingsplan. Hierin staan de mogelijkheden voor bepaalde gebieden vastgelegd (uiteindelijk tot op locatieniveau). De gemeente kan dus ook voor evenementen regels vastleggen, bijvoorbeeld voor geluidsoverlast van muziek. Waar in de praktijk de grenzen komen te liggen, is afhankelijk van het bestuurlijk kader van de gemeente. Niet alle aspecten rond evenementen zijn te regelen via het Omgevingsplan. Verstoring van de openbare orde en veiligheid door dronken, huiswaarts kerende bezoekers kan bijvoorbeeld niet in het omgevingsplan worden geregeld.
Een evenementenvergunning zal, op basis van de APV, noodzakelijk blijven. Soms moet die worden gecombineerd met een Omgevingsvergunning, wanneer er van het Omgevingsplan moet worden afgeweken.
Het multidisciplinaire proces staat uitgebreid beschreven in het Handboek Evenementenveiligheid 2018 (HEV 2018). Deze is te vinden op de website van het Instituut Fysieke Veiligheid (IFV) via www.ifv.nl. De HEV richt zich op de rollen en taken die overheidsdiensten in de verschillende processtappen hebben.
Het Nederlands Handboek Evenementen Veiligheid 1.0 is een inhoudelijk georiënteerd document. Dit handhoek helpt organisatoren van evenementen om te bepalen wat zij aan veiligheid en gezondheid moeten doen. Daarnaast helpt het gemeenten en adviserende diensten bij het beoordelen van de veiligheidsplannen voor een evenement. Het handboek is online beschikbaar